Niniejszy raport został przygotowany w ramach projektu systemowego Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości „Partnerstwo publiczno-prywatne”. Celem opracowania jest przedstawienie informacji na temat bieżącego stanu realizacji projektów ppp w obszarze gospodarki odpadami, a także w sektorze wodno-kanalizacyjnym na terenie całego kraju, od wejścia w życie Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym1 , czyli od 27 lutego 2009 r. do 31 grudnia 2014 r. Projekty w tych dwóch sektorach stanowią szczególną część rynku ppp w Polsce ze względu na duże zainteresowanie sektora prywatnego nawiązywaniem współpracy i relatywnie dużą liczbę udanych realizacji. Opisywane przedsięwzięcia są istotne, ponieważ wynagrodzenie partnera prywatnego może być kształtowane zarówno w sposób koncesyjny, jak i przy wykorzystaniu dopłat z budżetu publicznego, które, w przypadku projektów z zakresu gospodarki odpadami stałymi, mogą w całości pochodzić z budżetu publicznego, zasilanego opłatami od mieszkańców „tzw. podatek śmieciowy”. W takich przedsięwzięciach strona prywatna ponosi ryzyko dostępności. Specyficzne dla przedsięwzięć z omawianych sektorów jest to, że strona prywatna, mimo przyjęcia ryzyka ekonomicznego projektu, działa jednak w warunkach monopolu naturalnego.

Omawiane przedsięwzięcia mają również tę zaletę, że wynagrodzenie partnera prywatnego płatne z budżetu podmiotu publicznego lub płacone w opłatach taryfowych przez konsumentów usług wodno-kanalizacyjnych może być kontrolowane w ramach umowy o ppp. W przypadku poprawnie skonstruowanej procedury wyboru partnera prywatnego/koncesjonariusza zmniejszeniu ulega obciążenie inwestycyjne strony publicznej, co przekłada się na dbanie o interesy ekonomiczne mieszkańców. Ponadto, jak wskazuje praktyka, możliwe jest zaangażowanie w tego typu przedsięwzięcia, jako wkładu własnego, środków zewnętrznych pochodzących z UE lub środków krajowych przeznaczonych na realizację projektów z zakresu ochrony środowiska (z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).

W opracowaniu przedstawiono najważniejsze założenia ogłoszonych przetargów dotyczących przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami oraz z dziedziny przedsięwzięć wodno-kanalizacyjnych, a także z zawartych i realizowanych już niejednokrotnie umów o ppp i koncesyjnych. Raport bazuje na danych zebranych w trakcie analizy ogłoszeń, służących zainicjowaniu przetargu, zapisów umów oraz opinii podmiotów publicznych i prywatnych biorących udział w realizacji przedsięwzięć. Wskazano również strony zawartych umów, harmonogramy realizacji przedsięwzięć. Zebrane dane posłużyły analizie przyjętych w danych projektach modeli prawnych i finansowych wraz z rekomendacją tych, które się sprawdziły, a także ze wskazaniem okoliczności, które mogły być powodem niepowodzenia projektu.