Polacy po pięćdziesiątce chcą otwierać swój biznes

35 000 ­– mniej więcej tyle jednoosobowych działalności gospodarczych zostało założonych w ubiegłym roku przez osoby po 50 roku życia. To aż 12% wszystkich nowo zarejestrowanych firm. Aktywność zawodowa Polaków w okresie przed- i emerytalnym wydłuża się. To optymistyczne informacje, zwłaszcza w kontekście zachodzących przemian demograficznych i starzenia się społeczeństwa.

W raporcie PARP z listopada br. „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań” autorzy przywołują wyniki badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, według których w Polsce ok. 23 proc. aktywnych zawodowo osób po 50. roku życia prowadzi działalność gospodarczą. Warto zaznaczyć, że średnia w Unii Europejskiej to 18%.

Co interesujące, udział osób prowadzących działalność wzrasta wraz z wiekiem, aż do 44% w grupie 75+, gdzie aktywni zawodowo to głównie samozatrudnieni. Jednocześnie prowadzący działalność gospodarczą Polacy 50+ są mniej skłonni do zatrudniania pracowników niż obywatele innych krajów UE. W Polsce pracowników ma co piąta osoba po pięćdziesiątce prowadząca działalność gospodarczą, a średnio w Unii – co trzecia.

Wśród osób 50+ zakładających działalność przeważają mężczyźni, ale wśród osób w wieku emerytalnym więcej podmiotów rejestrują kobiety.

Motywy zakładania własnej działalności w grupie osób 50+

Analizując wyniki dostępnych badań, nasuwa się pytanie: co sprawia, że Polacy po pięćdziesiątce są bardziej skłonni do zakładania firm niż ich rówieśnicy z innych państw Unii Europejskiej? Okazuje się, że najważniejszymi motywami są potrzeba niezależności (71%) oraz chęć wykorzystania doświadczenia zawodowego i wiedzy (69%). Ankietowani wskazali również na inne istotne czynniki, takie jak dążenie do utrzymania aktywności zawodowej po utracie pracy na etacie (63%), chęć osiągania wyższych dochodów oraz realizacja marzeń o własnym biznesie (po 62%).

Ponad połowa osób wskazywała na czynniki rodzinno-społeczne, takie jak chęć bycia potrzebnym i ucieczka przed samotnością oraz możliwość wygodnego łączenia pracy i funkcji opiekuńczych (po 51%).

Kierunek wyzwań

Wybór branży, w której zaczynają prowadzić swój biznes osoby 50+, zależy przede wszystkim od wcześniejszych doświadczeń zawodowych i wykształcenia. Przedsiębiorcy kierują się głównie analizą szans odniesienia sukcesu na rynku.

Największe trudności podczas zakładania firmy stwarzają bariery finansowe, zwłaszcza problemy z uzyskaniem kapitału zewnętrznego oraz ograniczenia budżetowe dotyczące promocji firmy. Dodatkowo istnieją trudności związane z pozyskaniem klientów. W dalszym prowadzeniu firmy główne wyzwania wynikają przede wszystkim z barier finansowych, szczególnie związanych z rosnącymi kosztami działalności, oraz z intensywną konkurencją w branży.

70 proc. badanych jest zadowolonych z założenia własnej firmy. Uważają, że taka praca daje większe możliwości rozwoju i satysfakcję, niż praca na etacie. Jest to dla nich sposób na aktywność zawodową tak długo jak chcą, bez względu na to, ile mają lat.

Polacy chcą pracować dłużej

Raport PARP z 2023 roku pt. „Trendy, wyzwania i rekomendacje dla rynku pracy na podstawie badań BKL” prowadzonych w latach 2017–2022 pokazuje, że na przestrzeni lat zmienia się myślenie o emeryturze wśród najstarszych pracowników. Potwierdzają to liczby. W latach 2017–2022 zwiększyła się aktywność zawodowa zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Zmiany te można zaobserwować wśród osób w okresie przedemerytalnym, jak i w wieku 65+. Ponadto wzrosło także zainteresowanie pracą w czasie emerytury – w 2022 r. taką chęć wyraziło 39% osób w wieku 55–64 lata.

Co ciekawe, w 2017 r. prawie 41,2% kobiet w wieku 55–59 lat uważało, że pracodawcy oczekują od nich przejścia na emeryturę i zakończenia pracy w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego. W 2022 r. sądziło tak już tylko 21,8% kobiet w tej grupie wiekowej. W 2017 r. 31,6% badanych w wieku przedemerytalnym deklarowało, że zamierza dorabiać na emeryturze, w 2022 r. było to już 39%.