Odpowiedzią jest rozwój

Pytanie: jakie działania planuje podjąć firma, aby zmniejszyć rotację pracowników? Odpowiedź (coraz częstsza): zainwestujemy w rozwój ich kompetencji.  Wyniki najnowszego badania Barometr Rynku Pracy 2023 to kolejny z wielu dowodów na to, że pracodawcy coraz lepiej rozumieją siłę tkwiącą w rozwoju kompetencji kadr. 

Trudno jest odpowiedzieć jednym zdaniem na pytanie, jaki wpływ na organizm ma niedobór poszczególnych witamin, konkretnego, niezbędnego dla zdrowia minerału. Podobnie niemożliwe jest proste wskazanie, czym dla firmy skutkuje rezygnacja z rozwoju kompetencji kadr. Inwestycja w kompetencje ma bowiem wpływ wielowymiarowy zarówno na kondycję przedsiębiorstwa, jak i pracowników.  I tak, jak dobrze dobrany specyfik – "pomaga, chroni, zapobiega i leczy".

Kto nie idzie do przodu…

Dla liderów biznesu, ambitnych właścicieli firm, także dla świadomych uczestników rynku pracy nie jest to żadną tajemnicą: kto nie idzie do przodu, ten się cofa; kto nie chce się rozwijać, ten jest skazany na przegraną.  Nauka ustawiczna, rozwijanie umiejętności, nabywanie nowych kwalifikacji – te kwestie mają dziś priorytetowe znaczenie dla osób zainteresowanych atrakcyjną, dobrze płatną pracą. Dobrze przemyślany i wdrożony program rozwoju kadr to warunek pozyskania, potem także utrzymania kompetentnych pracowników dla coraz większej liczby pracodawców. Coraz istotniejszy wpływ na wzrost znaczenia rozwoju kompetencji mają także postępująca cyfryzacja i automatyzacja.   

Możliwość rozwoju kompetencji zajmuje coraz wyższe miejsce w rankingu pożądanych profitów dostępnych w obecnym lub przyszłym miejscu pracy. To nie powinno dziwić - uczestnicy tego rynku są coraz bardziej świadomi swoich potrzeb rozwojowych. Doskonalą swoje kompetencje, we własnym zakresie zabiegają o poszerzanie wiedzy o nowe umiejętności. Badanie "Rozwój kompetencji – uczenie się dorosłych i sektor szkoleniowo-rozwojowy” przyniosło krzepiący wynik aż 83 proc. dorosłych Polaków, którzy w 2021 roku rozwijali się - przede wszystkim po to, by zwiększać umiejętności potrzebne w pracy.

Równie ciekawe wyniki przyniosło ostanie badanie Barometr Rynku Pracy.  Wśród poruszanych w nim zagadnień znalazła się też kwestia działań podejmowanych przez firmy, by przeciwdziałać rotacji pracowników. Wyniki potwierdzają, że większość firm w takiej sytuacji wciąż stawia na, oczekiwane zresztą przez pracowników, zachęty finansowe (24,5% odpowiedzi: podwyżki wynagrodzeń, 14,5% wprowadzanie dodatkowych premii). Wysoko w rankingu (16,8%) znalazła się jednak odpowiedź: inwestowanie w rozwój kompetencji pracowników. Autorzy badania podkreślają, że częściej takie działania wybierają duże przedsiębiorstwa (duże 23%, średnie 17%, małe – 11%). Warto też dodać, że aż 41% firm nie ma sprecyzowanej strategii w kwestii przeciwdziałania rotacji kadr.  

Badanie objęło również pracowników. Odpowiadali oni m.in. na pytanie o świadczenia pozapłacowe jako czynniki motywujące. Priorytetami okazały się dofinansowania do urlopów (42%), prywatna opieka medyczna (39%) oraz bony i paczki świąteczne (36%). Na dofinansowanie edukacji wskazało jednak 29,8% ankietowanych, na kursy językowe – 22%. Autorzy i komentatorzy badania podkreślają, że rośnie znaczenie szkoleń i dofinansowania edukacji jako czynników zachęcających do kontynuowania pracy w obecnej firmie; oferowanie programów mentoringowych i rozwojowych uwzględniających potrzeby pracowników jest skutecznym sposobem na wysoki poziom ich satysfakcji z wykonywanej pracy.

Warto jeszcze zauważyć jeden wynik, który przyniosło cytowane badanie: aż 71% pracowników obawiających się utraty pracy lub planujących zmienić miejsce zatrudnienia jest gotowych się przebranżowić. To wzrost o 10 p.p. w stosunku do 2022 r. W obecnej, trudnej sytuacji gospodarczej i za sprawą coraz większej świadomości pracowników co do tempa zmian zachodzących na rynku pracy są oni coraz bardziej otwarci na daleko idące zmiany zawodowe. 

W świetle powyższych danych coraz trudniej pojąć, że wciąż są i tacy przedsiębiorcy, którzy nie widzą potrzeby inwestowania w kompetencje własne i swoich kadr. Inwestycje w wiedzę traktują jak zbędny wydatek.

Przecież kiedyś to wystarczało...

Można próbować działać tak samo, jak rok temu i dziesięć lat temu – bo przecież kiedyś ta załoga, te maszyny, tamten know-how wystarczały do funkcjonowania na rynku. Jednak sprawdzone kiedyś narzędzia, wczorajsza wiedza, dawne metody pracy dziś nie wystarczają, by dostarczać odpowiednio dobry produkt, zadowolić klienta, by dotrzymać kroku innym, działającym na rynku podmiotom.

Eksperci nie mają wątpliwości: inwestować w usługi rozwojowe powinny wszystkie firmy, na każdym etapie rozwoju i niezależnie od sytuacji gospodarczej. Powinny traktować tę kwestię jako decydującą o poprawnym funkcjonowaniu i rozwoju przedsiębiorstwa. Jednak wielu przedsiębiorców wciąż potrzebuje dopingowania do wysiłku rozwojowego, prezentowania im profitów związanych z rozwojem własnym i swojej kadry. Stąd tak ważna jest promocja usług rozwojowych jako takich, rynku usług rozwojowych i dbałość o wiarygodność i fachowość uczestników tego rynku.  Wiele tych zadań wykonuje, do wielu się przyczynia i intensywnie wspiera Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Nie ustawać w rozwoju

Coraz więcej uczestników rynku pracy zaczyna rozumieć, że ich przyszłość na tym rynku warunkuje ustawiczne podnoszenie kompetencji. Podobnie coraz więcej firm z wolna zdaje sobie sprawę, że inwestycja w rozwój to nie zdarzenie a proces. Nie ma sensu szukać skutecznej usługi rozwojowej jednorazowego stosowania, która rozwiąże wszelkie problemy trapiące firmę – te znane i te wciąż nierozpoznane. Żeby inwestycja w kompetencje pracowników przyniosła efekty, musi to być długofalowy, dobrze przygotowany i dobrany, potem właściwie przeprowadzony proces. Tylko taka inwestycja może przynieść spodziewane, czasem nawet nadspodziewane profity.

Dzięki dobranym w przemyślany sposób usługom rozwojowym właściciel firmy może liczyć nie tylko na wydajniejszą pracę lepiej przygotowanych do niej ludzi. Dzięki przeszkolonym kadrom dowie się, jakie nowe produkty należy zaproponować rynkowi, jakie usprawnienia można wprowadzić, by produkcja była oszczędniejsza, wydajniejsza, w jakie nowe technologie powinien zainwestować.

Ale usługi rozwojowe w firmie to nie tylko te związane bezpośrednio z przedmiotem działalności przedsiębiorstwa. Mogą to być także oczekiwane przez wielu pracowników kursy językowe. Z kompetentnymi językowo kadrami firmie łatwiej będzie nawiązać i prowadzić zagraniczne kontakty biznesowe.

Kluczowe znaczenie mają dziś usługi rozwojowe rozwijające kompetencje cyfrowe pracowników i liderów firm. Jest to wiedza niezbędna nie tylko w sektorze zaawansowanych technologii. Dość przypomnieć, że świadomi cyfrowych zagrożeń pracownicy firmy będą wiedzieli, jak chronić jej dobra intelektualne, czy jak w sposób bezpieczny korzystać z firmowej poczty elektronicznej. Kompetencje cyfrowe to także wiedza, jak poprawić zarządzanie danymi, kadrami, jak obsługiwać rosnącą liczbę klientów – bez niej trudno dziś prowadzić przedsiębiorstwo.

Przeciwdziałać wypaleniu

Kompetentny pracownik jest nie tylko pracownikiem sprawniejszym, wszechstronniejszym, ale i – bardziej zadowolonym. Zadbani (dopieszczani?) rozwojowo pracownicy nie tylko będą w stanie pracować lepiej, wydajniej, nie tylko będą potrafili wykorzystywać nowe narzędzia, ale także będą mniej sfrustrowani, będą mieli większe poczucie własnej wartości, rzadziej będą myśleć o zmianie pracy.

Była już o tym mowa: badania potwierdzają, że chęć rozwoju zawodowego to, obok kwestii wysokości wynagrodzenia, jeden z wiodących czynników wpływających na decyzję o wyborze innego pracodawcy. Tymczasem badania pokazują, że w polskich warunkach od lat niemal połowa pracowników ma poczucie braku dbałości o ich potrzeby rozwojowe. To wynik, który można i należy zmieniać – wiele w tej kwestii zależy od otwartości właścicieli, menedżerów firm.

Inwestycja w rozwój kadr to też sposób na syndrom wypalenia zawodowego oraz na problem "cichych odejść z pracy" – sytuacji, gdy dotąd aktywni pracownicy przechodzą w swoisty stan hibernacji, przestają angażować się w działania firmy. Według badań poczucie wypalenia zawodowego ma dziś niemal co trzeci pracownik umysłowy w Polsce; szczególnie narażeni są pracownicy mający bezpośredni kontakt z klientami, interesantami – w tym także handlowcy i pracownicy biur obsługi klienta.

Z badania EY Work Reimagined 2022 wynika, że jednym z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu jest właśnie inwestowanie w rozwój kadr; zdobywanie nowych kompetencji pozwoli pracownikom na nowo poczuć, że są w odpowiednim miejscu na swojej drodze zawodowej. Większe szanse na sukces ma firma z załogą bardziej zadowoloną, bo świadomą, że w przedsiębiorstwie dba się o jej dobrostan.

Bądź mądry

Mądry szef otacza się mądrymi ludźmi, zależy mu na kompetentnych kadrach. Nie jest dla niego ujmą, gdy jego pracownicy potrafią więcej od niego. Wie, że nabywając nowych kompetencji przyczyniają się oni do rozwoju firmy w określonych kierunkach i zakresach. Przedsiębiorcom potrzebna jest dziś otwartość, ucho czułe na argumenty, umysł otwarty na dowody i zainteresowanie listą profitów, które wiążą się z wdrażaniem usług rozwojowych w firmie. Inwestycja w rozwój kadr jest dziś działaniem o priorytetowym znaczeniu. Wiązać się może z istotnym wysiłkiem finansowym i organizacyjnym, dlatego musi być dobrana rozważnie.

Należy do niej podchodzić z podobnym przygotowaniem, jak do inwestycji w nowy oddział, w

budowę nowej hali, w nowe maszyny. Świadomy potrzeb rozwojowych przedsiębiorca może się spodziewać, że realizowana u niego usługa rozwojowa, nawet ta najbardziej specjalistyczna, będzie przygotowana z uwzględnieniem wszelkich potrzeb zamawiającego, przeprowadzona w optymalny dla firmy i załogi sposób, gdy trzeba - z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi. Firmy świadczące usługi rozwojowe to dziś coraz częściej wysoce sprofesjonalizowane podmioty, dysponujące coraz lepszymi kadrami, nowoczesnym sprzętem. Kursy i szkolenia świadczone są dziś w formie stacjonarnej, hybrydowej, zdalnej. Często istnieje też możliwość zdobycia dofinansowania. Oferowane usługi rozwojowe coraz częściej przygotowywane są "na wymiar" – pod uwarunkowania, możliwości i potrzeby zamawiającego. Całe spektrum informacji na ten temat znaleźć można w PARP, w tym także na stronach internetowych Agencji.

Zawsze jest właściwy moment, by zacząć wdrażać usługi rozwojowe. Nie jest to kwestia, która zależy od wielkości firmy, od koniunktury gospodarczej, od okoliczności.  Potrzeba inwestowania w rozwój staje się zaś tym nagląca, im trudniejsza jest sytuacja na rynku. Gdy w niepewnych czasach gospodarczych konkurencja robi się coraz bardziej zażarta żadnej firmy nie powinno być stać na utrzymywanie niekompetentnych kadr, żadna też nie może sobie pozwolić na utratę kompetentnych specjalistów. Właśnie dlatego tak wiele zależy od trafnych inwestycji w rozwój pracowników.