Pomiń nawigację

Zamówienia dla przedsiębiorców

Przeglądaj zmówienia publiczne i znajdź zlecenie na międzynarodowym rynku

Zamówienia publiczne w UE

Rokrocznie organy administracji i inne podmioty publiczne w Unii Europejskiej wydają ok. 14% PKB na zakup towarów, usług i robót budowlanych. Także polscy przedsiębiorcy mogą ubiegać się o zamówienia publiczne w innych krajach UE.

Ustawodawca unijny w dyrektywach o zamówieniach publicznych określił minimalne ujednolicone wymagania, które zapewniają równe warunki uczestnictwa w rynku unijnych przetargów publicznych dla wszystkich przedsiębiorców, posiadających siedzibę na terenie UE. Zasady określone w dyrektywach przeniesione zostały do ustawodawstw krajowych poszczególnych państw członkowskich UE i mają zastosowanie do zamówień, których wartość pieniężna przekracza określony próg.

Podstawowe dyrektywy regulujące zamówienia publiczne w Unii Europejskiej to:

Kiedy stosuje się unijne dyrektywy o zamówieniach publicznych?

Reguły udzielania zamówień publicznych określone w dyrektywach unijnych mają zastosowanie do zamówień, których oszacowana wartość (bez podatku VAT) osiąga lub przekracza wskazany w dyrektywach próg (zamówienia ponadprogowe).

W przypadku zamówień objętych dyrektywą klasyczną, progi są następujące:

Zamawiający

Rodzaj zamówienia

Próg (EUR)

Instytucje administracji centralnej

Roboty budowlane

5 382 000

Usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XIV do dyrektywy

750 000

Pozostałe usługi, wszystkie dostawy i konkursy (z wyjątkiem dostaw na rzecz zamawiających działających w dziedzinie obronności)

140 000

Dostawy na rzecz zamawiających działających w dziedzinie obronności

Dotyczące produktów wymienionych w załączniku III do dyrektywy

140 000

Dotyczące pozostałych produktów

215 000

Instytucje poniżej szczebla centralnego

Roboty budowlane

5 382 000

Usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XIV do dyrektywy

750 000

Pozostałe usługi, wszystkie dostawy i konkursy

 215 000

 

W przypadku zamówień sektorowych, czyli zamówień na rzecz podmiotów działających w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, progi wynoszą:

Rodzaj zamówienia

Próg (EUR)

Roboty budowlane

5 382 000

Usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XVII do dyrektywy sektorowej

1 000 000

Pozostałe usługi, wszystkie dostawy i konkursy

431 000

Z kolei dyrektywa koncesyjna ma zastosowanie do udzielania koncesji, których wartość wynosi co najmniej 5 382 000 EUR.

Do udzielania zamówień o niższej wartości stosuje się odpowiednie przepisy krajowe, które powinny być jednak zgodne z ogólnymi zasadami unijnymi w zakresie przejrzystości i równego traktowania. Procedury udzielania zamówień nieprzekraczających ustalonego progu (czyli zamówień podprogowych), mogą być uproszczone w stosunku do tych mających zastosowanie do zamówień unijnych (ponadprogowych).

Zamawiający poza strefą euro realizują zamówienia w walutach krajowych. Równowartość progów zamówieniowych w walutach krajowych określona została w Komunikacie Komisji Europejskiej (2021/C 457/01).

Zasady ogólne

Wszystkie instytucje zamawiające w UE zobowiązane są do równego i niedyskryminacyjnego traktowania wykonawców oraz działania w sposób przejrzysty i proporcjonalny (tj. wyważenia proporcji pomiędzy koniecznością zapewnienia należytego wykonania zamówienia a interesem potencjalnych wykonawców, którzy nie powinni być eliminowani z postępowania poprzez wprowadzanie nadmiernych wymagań). Z punktu widzenia przedsiębiorców ubiegających się o zamówienia publiczne, oznacza to w szczególności, że:

  • procedury przetargowe nie mogą dyskryminować danego przedsiębiorstwa ze względu na okoliczność, iż jest ono zarejestrowane w innym państwie UE;
  • zamawiający nie może odmówić przyjęcia dokumentów (w tym np. świadectw, dyplomów, certyfikatów), które zostały wydane w innym kraju UE, jeśli dokumenty te zapewniają ten sam poziom bezpieczeństwa;
  • zamawiający zobowiązany jest do udostępnienia wszystkich informacji przetargowych każdemu z zainteresowanych przedsiębiorców, niezależnie od państwa rejestracji przedsiębiorcy na obszarze UE.

Publikacja ogłoszeń o zamówieniach

W przypadku zamówień ponadprogowych istnieje obowiązek publikacji w Tenders Electronic Daily (TED) - internetowej wersji suplementu do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej:

  • ogłoszeń o zamówieniu lub konkursie - pełna treść ogłoszenia publikowana jest w jednym z 24 języków urzędowych Unii Europejskiej, a jego streszczenie w pozostałych językach urzędowych UE;
  • ogłoszeń o udzieleniu zamówienia, czyli informujących o wynikach przetargu publicznego.

Ogłoszenia podlegające obowiązkowej publikacji w TED mogą być jednocześnie rozpowszechniane na poziomie krajowym i odwrotnie: w TED publikować można również ogłoszenia o zamówieniach podprogowych. Zamawiający mogą także publikować w TED inne ogłoszenia informacyjne, w szczególności o planowanych przyszłych przetargach.

Zasadą jest udzielenie zamówienia po uprzedniej publikacji ogłoszenia. Udzielenie zamówienia bez publikacji ogłoszenia możliwe jest jedynie w szczególnych okolicznościach, np. w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej.

Wykluczenie z procedury przetargowej

Zamawiający musi wykluczyć wykonawcę z przetargu publicznego, w szczególności gdy:

  • wykonawca albo osoba będąca członkiem organu zarządzającego lub nadzorczego wykonawcy dopuścili się poważnego przestępstwa, takiego jak np. udział w grupie przestępczej, korupcja, pranie pieniędzy lub finansowanie terroryzmu;
  • wykonawca nie reguluje należnych podatków lub nie opłaca obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne - jeżeli ustalono to w drodze ostatecznego i wiążącego orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej.

Wykonawca może zostać wykluczony z postępowania o udzielenie zamówienia, m.in. gdy:

  • jest on w stanie upadłości lub likwidacji albo jego działalność gospodarcza jest zawieszona;
  • wykazywał znaczące lub uporczywe niedociągnięcia w spełnieniu istotnego wymogu w ramach wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego, które doprowadziły do wcześniejszego rozwiązania tej wcześniejszej umowy, odszkodowań lub innych porównywalnych sankcji;
  • był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji, które wymagane były do weryfikacji braku podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub do weryfikacji spełnienia kryteriów kwalifikacji do udziału w postępowaniu, zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić odpowiednich dokumentów potwierdzających.

Szczegółowe regulacje dotyczące obligatoryjnych i fakultatywnych przesłanek wykluczenia z postępowania zawarte są w dyrektywach zamówieniowych.

Jednolity europejski dokument zamówienia (JEDZ)

Jednolity europejski dokument zamówienia (JEDZ, ang. European Single Procurement Document - ESPD) jest oświadczeniem dotyczącym kwalifikowalności, sytuacji finansowej i zdolności wykonawcy na potrzeby postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. JEDZ służy jako wstępny dowód we wszystkich postępowaniach ponadprogowych, który pozwala oferentom wykazać, że:

  • nie znajdują się w żadnej z sytuacji, w której muszą lub mogą być wykluczeni z postępowania;
  • spełniają odpowiednie kryteria wyboru.

Dzięki JEDZ wykonawcy nie muszą dostarczać pełnej dokumentacji potwierdzającej spełnianie warunków udziału w postępowaniu, co bardzo ułatwia udział w zagranicznych zamówieniach publicznych. Dowody (zaświadczenia) wymagane przez zamawiającego dostarczyć musi tylko oferent, który wygrał przetarg, zaś pozostali mogą zostać poproszeni o przedstawienie dokumentów w przypadku wątpliwości.

JEDZ sporządza się w formie elektronicznej, przy użyciu standardowego, jednakowego dla całej UE formularza, dostępnego we wszystkich językach urzędowych państw członkowskich. Urząd Zamówień Publicznych udostępnia usługę eESPD – narzędzie internetowe umożliwiające wypełnienie i ponowne wykorzystanie JEDZ.

Wspólny Słownik Zamówień

Wspólny Słownik Zamówień (ang. Common Procurement Vocabulary - CPV) to jednolity system klasyfikacji zamówień publicznych stosowany w UE na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV). CPV wprowadzony został w celu zapewnienia jednoznacznego określenia przedmiotu świadczenia poprzez standaryzację pozycji stosowanych przez instytucje zamawiające przy opisywaniu zamówień publicznych. Na stronie Urzędu Zamówień Publicznych dostępna jest internetowa wyszukiwarka kodów CPV.

Specyfikacja techniczna

Specyfikacja techniczna stanowi szczegółowy opis zamawianych towarów, usług lub robót budowlanych. Specyfikacje techniczne muszą umożliwiać otwarcie zamówień publicznych na konkurencję oraz realizację celów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Powinny uwzględniać aspekty środowiskowe czy społeczne zamówienia, np. w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych. Specyfikacje powinny umożliwiać składanie ofert odzwierciedlających różnorodność rozwiązań technicznych, norm i specyfikacji technicznych dostępnych na rynku, w tym ofert opracowanych na podstawie kryteriów wykonania związanych z cyklem życia procesu robót budowlanych, dostaw i usług oraz ich zgodności z zasadą zrównoważonego rozwoju. Powinny być opracowywane tak, aby uniknąć sztucznego zawężania konkurencji poprzez stawianie wymogów, które faworyzują konkretnego wykonawcę, w ten sposób, że określone w specyfikacji kluczowe cechy przedmiotu zamówienia są analogiczne do oferowanych zwykle przez tego wykonawcę. Specyfikacje techniczne, co do zasady, nie mogą zawierać wymagań dotyczących korzystania z określonych marek, znaków towarowych czy patentów.

Kryteria udzielenia zamówienia

Organy publiczne mogą stosować różne kryteria oceny ofert, w tym kryterium najniższej ceny, parametrów technicznych, terminu realizacji zamówienia czy uwzględnienia aspektów środowiskowych. Każdorazowo jednak oferenci powinni zostać poinformowani o kryteriach oceny i ich wadze.

Komunikacja zamawiającego z wykonawcami

W postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych o wartościach przekraczających progi unijne komunikacja pomiędzy zamawiającym a wykonawcami, w tym w szczególności składanie JEDZ, ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, prowadzona jest wyłącznie przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Transparentność i poufność

Zamawiający przystępuje do oceny złożonych ofert dopiero po upływie terminu ich składania. W przypadku wyboru oferty, oferent powinien być o tym fakcie poinformowany niezwłocznie. Jeśli zaś została ona odrzucona, oferent ma prawo do szczegółowego wyjaśnienia przyczyn. Zamawiający jest obowiązany do przestrzegania zasady poufności w zakresie wymiany i przechowywania danych.

Tryby udzielania zamówień

Instytucje zamawiające w Unii Europejskiej mogą wyłaniać wykonawców zamówień publicznych stosując następujące procedury (tryby):

  • procedura otwarta (przetarg nieograniczony) – podstawowy tryb udzielania zamówień publicznych - ofertę w przetargu złożyć może każde zainteresowane przedsiębiorstwo;
  • procedura ograniczona (przetarg ograniczony) – każde przedsiębiorstwo może ubiegać się o udział w procedurze, ale tylko wybrane firmy zostają zaproszone do złożenia ofert przetargowych;
  • procedura konkurencyjna z negocjacjami – tryb może być stosowany wyłącznie w przypadku, gdy negocjacje są niezbędne ze względu na szczególny lub skomplikowany charakter zamówienia (wyjątek stanowią sektory obronności, gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, gdzie procedura ta może być stosowana jako standardowa); każde przedsiębiorstwo może ubiegać się o udział w procedurze, ale tylko wybrane firmy zostają zaproszone do złożenia ofert wstępnych i do negocjacji;
  • dialog konkurencyjny – tryb stosowany w przypadku złożonych zamówień, w których zamawiający nie jest w stanie z góry szczegółowo opisać przedmiotu zamówienia (zamawiający jest w stanie określić swoje potrzeby, ale nie potrafi wskazać konkretnego sposobu, w jaki mają one zostać zrealizowane); każde przedsiębiorstwo może ubiegać się o udział w procedurze, ale tylko z wybranymi wykonawcami zamawiający prowadzi dialog, w wyniku którego sprecyzowane zostają aspekty techniczne, ekonomiczne i prawne zamówienia, a następnie zaprasza ich do składania ostatecznych ofert;
  • partnerstwo innowacyjne – celem partnerstwa innowacyjnego jest opracowanie innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych, a następnie zakup dostaw, usług lub robót budowlanych będących wynikiem tych prac.

Zamawiający mogą również organizować konkursy w celu nabycia planu lub projektu (w szczególności w dziedzinie urbanistyki, planowania przestrzennego, architektury, inżynierii lub przetwarzania danych), wybranego przez sąd konkursowy po przeprowadzeniu postępowania konkursowego z przyznaniem lub bez przyznania nagród.

Instytucje zamawiające mogą także korzystać z technik i instrumentów w zakresie zamówień elektronicznych i zamówień zagregowanych, takich jak umowa ramowa, elektroniczny dynamiczny system zakupów czy aukcja elektroniczna.

Środki odwoławcze

Dyrektywy odwoławcze gwarantują oferentom prawo złożenia odwołania do sądu lub innego niezależnego organu kontrolnego, w sytuacji, gdy w postępowaniu doszło do naruszenia przepisów, w szczególności dyskryminacji wykonawcy ubiegającego się o zamówienie. Termin na złożenie odwołania powinien wynosić co najmniej 10 dni od dnia, w którym decyzja o wyniku postępowania została wysłana do oferentów za pośrednictwem poczty elektronicznej lub faksu (15 dni, jeśli za pośrednictwem poczty). W okresie zawieszenia (10 lub 15 dni) zamawiający nie może zawrzeć umowy o zamówienie publiczne. Również w czasie rozpatrywania odwołania zamówienie nie może zostać udzielone.

W przypadku, gdy sąd lub organ odwoławczy stwierdzi, że odwołanie jest uzasadnione, może:

  • cofnąć decyzję o udzieleniu zamówienia,
  • zażądać powtórzenia niektórych czynności w postępowaniu,
  • unieważnić całe postępowanie.

Elektroniczne fakturowanie

Na mocy dyrektywy 2014/55/UE, zamawiający publiczni w Unii Europejskiej zobowiązani są do przyjmowania od wykonawców faktur elektronicznych, tj. faktur wystawianych i przesyłanych w ustrukturyzowanym formacie elektronicznym, który pozwala na ich automatyczne odbieranie i przetwarzanie. Stosowanie faktur elektronicznych jest prawem wykonawcy, natomiast zamawiający zawsze zobowiązany jest do akceptacji wystawionej przez wykonawcę e-faktury. W Polsce narzędziem służącym do przekazywania pomiędzy wykonawcami a zamawiającymi faktur i innych ustrukturyzowanych dokumentów elektronicznych jest Platforma Elektronicznego Fakturowania (PEF).

SIMAP

SIMAP to internetowy system informacyjny poświęcony europejskim zamówieniom publicznym, prowadzony przez Urząd Publikacji Unii Europejskiej. W skład SIMAP wchodzą:

  • TED – baza przetargowa,
  • eNotices – narzędzie online umożliwiające przygotowywanie ogłoszeń o zamówieniach publicznych i ich publikowanie w Suplemencie do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej,
  • eTendering – platforma elektronicznych zamówień publicznych,
  • eSenders – informacje przeznaczone dla użytkowników posiadających status TED eSender i na ich temat.

Baza przetargowa TED

Aby aktywnie uczestniczyć w rynku zamówień publicznych UE należy na bieżąco monitorować unijną bazę przetargową Tenders Electronic Daily (TED).

TED jest internetową wersją Suplementu do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, zapewniającą bezpłatny dostęp do ogłoszeń o zamówieniach publikowanych w UE, Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) oraz innych krajach. Co tydzień w TED pojawia się ok. 2400 nowych ogłoszeń.

TED umożliwia przeglądanie, wyszukiwanie i sortowanie ogłoszeń według kraju, regionu, branży i innych kryteriów. Informacje o każdym dokumencie dotyczącym zamówienia publikowane są w 24 językach urzędowych UE.

eCertis

Narzędzie informatyczne eCertis jest pomocne w wyszukiwaniu certyfikatów i zaświadczeń, które często są wymagane w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w krajach UE, a także w Turcji, Norwegii, Islandii i Liechtensteinie.

Działa ono na podstawie danych udostępnianych przez władze publiczne różnych krajów. Należy jednak pamiętać, że treści zawarte w serwisie eCertis nie mają charakteru wiążącego, a jedynie walor informacyjny.

Zasoby Urzędu Zamówień Publicznych

Akty prawne i inne dokumenty dotyczące unijnych zamówień publicznych dostępne są również na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych