PARP ogłasza nowy konkurs z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej „Infrastruktura drogowa”

Bezpieczna i przemyślana infrastruktura drogowa wpływa na zwiększenie dostępności, gospodarczy rozwój regionu i poprawę jakości życia okolicznych mieszkańców. Jej powstawanie to jeden z unijnych priorytetów przeznaczonych dla województw Polski Wschodniej. Do tej pory realizowany dzięki środkom Programu Polska Wschodnia (POPW), a w nowej perspektywie dzięki programowi Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW). Dziś PARP ogłosiła nowy konkurs w tym zakresie.

Już wiele lat temu powstawały opracowania zwracające uwagę, że odpowiednia infrastruktura drogowa stanowi podstawę zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu^[1], a nawet wywiera wpływ na rozwój przedsiębiorczości w regionie. Na poziomie krajowym rozwój sieci transportu drogowego wpływa pozytywnie na wzrost gospodarczy. W skali makro przekłada się na zwiększenie PKB.^[2] W skali lokalnej nowoczesne drogi pozwalają szybciej przemieszczać się do miejsca docelowego, ułatwiając codzienne życie.

Drogi, czyli dostępność

Korzystanie z dynamicznie rozwijających się rynków pracy, placówek edukacyjnych pozwalających zdobyć odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub instytucji opieki zdrowotnej wymaga przede wszystkim odpowiedniej dostępności transportowej^[3]. Dostępność tą definiuje się jako łatwość osiągania danego miejsca ze zbioru innych miejsc dzięki istnieniu sieci infrastruktury i usług transportowych. Istotną rolę w przeciwdziałaniu wykluczeniu komunikacyjnemu odgrywa transport zbiorowy, rozumiany jako połączenia autobusowe czy koleje. Jednak nie bez znaczenia jest także dobrej jakości, przemyślana sieć dróg lokalnych, regionalnych i krajowych, umożliwiająca sprawny i bezpieczny transport kołowy, rowerowy i pieszy.

Budowanie nowoczesnej infrastruktury drogowej przyczynia się do tworzenia zrównoważonego systemu transportowego. Elementami wymienianymi przez ekspertów Komisji Europejskiej, które mają związek z powstawaniem i modernizacją dróg są: zapewnianie dostępności celów komunikacyjnych w sposób bezpieczny, niezagrażający zdrowiu ludzi i środowisku, w sposób równy dla obecnej i następnych generacji, a także umożliwianie efektywnego funkcjonowania i podtrzymywania gospodarki oraz rozwoju regionalnego.

Poprawa połączeń drogowych to ruch, na który zdecydowano się np. w Rzeszowie. Dzięki dofinansowaniom z Programu Polska Wschodnia (POPW) możliwa była realizacja szeregu inwestycji drogowych, które usprawniły mieszkańcom przemieszczanie się po mieście dzięki wyprowadzeniu ruchu tranzytowego poza jego granice i nadaniu priorytetów publicznemu transportowi zbiorowemu. W ramach Funduszy Europejskich m.in.: wykonano rozbudowę drogi krajowej 19, tj. ul. Podkarpackiej na odcinku od ul. 9 Dywizji Piechoty do granicy miasta Rzeszowa; wybudowano drogę wojewódzką pomiędzy ul. Lubelską a ul. Warszawską o dł. 1 378,91 m. Ponadto wybudowano nowy odcinek drogi wojewódzkiej Rzeszów-Rzeszów Południe (od skrzyżowania ul. Podkarpackiej z ul. 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie do węzła Rzeszów-Południe).

Inwestycja dotycząca budowy i rozbudowy drogi wojewódzkiej nr 869 Jasionka-Rudna Mała na terenie gmin Głogów Małopolski i Trzebownisko pod Rzeszowem poprawiła z kolei dostępność Portu lotniczego Rzeszów-Jasionka. Z poprawy dostępności transportowej skorzystali też mieszkańcy Tyczyna, w którym zrealizowano rozbudowę jednopasmowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 878 do 4 pasów ruchu, po 2 w obu kierunkach, od ulicy Wł. Sikorskiego w Rzeszowie do ul. Orkana w Tyczynie. Inwestycja obejmowała również budowę mostu na rzece Strug wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną, rozbudowę skrzyżowania z drogą powiatową nr 1404R oraz skrzyżowania z ulicą Stawową, a także budowę dodatkowego pasa do skrętu w lewo do bazy MPGK. Tak wykorzystano fundusze pozyskane w ramach Programu Polska Wschodnia.

Nie tylko zmotoryzowani

Przy budowie i modernizacji infrastruktury należy efektywnie gospodarować przestrzenią, Zarówno w mieście, jak i w obszarach zabudowanych poza miastami powinno się zapewnić bezpieczną infrastrukturę pieszą i rowerową.

Doskonałym przykładem inwestycji – która uwzględnia kompleks elementów towarzyszących i pozwala na bezpieczne przemieszczanie się nie tylko zmotoryzowanym, ale również pieszym i rowerzystom – jest olsztyński odcinek drogi wojewódzkiej nr 660 o długości ponad 2,6 km, od ul. Pstrowskiego do węzła drogowego Pieczewo (S51), zrealizowany przez gminę Olsztyn. Powstały kompleks drogowy wyposażono w urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego i ochrony środowiska, nowoczesne oświetlenie oraz sieć telekomunikacyjną. W ramach wartej blisko 65 mln zł inwestycji powstało miejsce do kontroli i ważenia pojazdów ciężarowych. Zadbano także o kanalizację. Inwestycja objęła także budowę zjazdów i zatok autobusowych oraz pętli autobusowej z myślą o osobach podróżujących komunikacją zbiorową. Zwieńczeniem realizacji było zagospodarowanie zieleni w granicach ruchu pasa drogowego. Dofinansowanie z POPW wyniosło ponad 54 mln zł. W efekcie inwestycji w dużej mierze wyeliminowano ruch tranzytowy z miasta. Na znaczeniu zyskały także okoliczne grunty, które tworzą potencjał do spożytkowania gospodarczego.

Podobne korzyści przyniosła także rozbudowa 2,69 km drogi wojewódzkiej nr 598 na odcinku od granicy Olsztyna do budowanego w ramach południowej obwodnicy węzła „Jaroty”. Inwestycja znacząco rozwiązała problem korków oraz występowania wielu niebezpiecznych sytuacji spowodowanych licznymi skrzyżowaniami i zjazdami z prywatnych posesji. Ułatwiła także dojazd do południowej obwodnicy Olsztyna.

Drogi w Polsce Wschodniej

Wymienione wyżej rozwiązania, zrealizowane w ramach działania 2.2 „Infrastruktura drogowa” programu POPW, to tylko przykłady. W rzeczywistości z unijnego wsparcia skorzystały także inne jednostki samorządu terytorialnego. Efektem tego powstały liczne drogi, wiadukty, ciągi piesze i ścieżki rowerowe, a także obwodnice zlokalizowane w otoczeniu dużych miast, takich jak Białystok, Lublin, Kielce, czy w innych miejscowościach na wschodzie Polski. Dofinansowania pokryły koszty obniżania krawężników na przejściach dla pieszych, zastosowania spadków podłużnych i poprzecznych jezdni i chodników, dostosowania budowanych zatok autobusowych do obsługi autobusów niskopodłogowych (ułatwia wsiadanie i wysiadanie pasażerów) i eliminację barier infrastrukturalnych utrudniających poruszanie się osobom z  ograniczoną mobilnością. Objęły też inwestycje związane z przejrzystym i jasnym sposobem oznakowania, zrozumiałym dla osób niedowidzących czy osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi – zastosowanie na peronach autobusowych nawierzchni fakturowych zakończonych krawężnikiem naprowadzającym. Dodatkowo trasy oznaczono fakturowo i zastosowano równe i szorstkie nawierzchnie na ciągach pieszych oraz sygnalizatory dźwiękowe dla niedowidzących pieszych na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną.

Wschodnie województwa Polski wciąż charakteryzują się niższym poziomem rozwoju gospodarczego niż pozostałe regiony^[4], a jak wspomniano powyżej, dostępność dróg takiemu rozwojowi sprzyja.

Rozwój dróg przy wsparciu FEPW

Już 14 czerwca 2023 roku wystartuje nabór wniosków o dofinansowanie z programu Fundusze Europejskiej dla Polski Wschodniej 2021-2027 (FEPW) w ramach działania 4.1. „Infrastruktura drogowa”. Konkurs skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego (zarządców dróg wojewódzkich) działających na terenie Polski Wschodniej, czyli na terenie województw: warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego oraz mazowieckiego z wykluczeniem aglomeracji warszawskiej.

Celem interwencji jest poprawa dostępności drogowej w regionie Polski Wschodniej. Oczekiwanym efektem wsparcia będzie rozwój i udoskonalanie zrównoważonej, odpornej na zmiany klimatu, inteligentnej i intermodalnej mobilności na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, w tym poprawę dostępu do TEN-T oraz mobilności transgranicznej.

Dofinansowanie można przeznaczyć na:

• budowę lub przebudowę dróg w celu ustanowienia niezbędnych połączeń do sieci TEN-T;
• budowę przejść granicznych oraz innych gałęzi zrównoważonego transportu (np. terminali intermodalnych, węzłów kolejowych);
• budowę lub przebudowę dróg w celu umożliwienia wykonywania codziennych przewozów publicznego transportu zbiorowego o charakterze użyteczności publicznej;
• budowę lub przebudowę obwodnic.

– Dostęp do dróg, dostosowywanie ich do zmieniającej się zabudowy oraz utrzymanie ich dobrego stanu technicznego odgrywają większą rolę w rozwoju regionu Polski Wschodniej, niż mogłoby się wydawać. Infrastruktura drogowa stanowi nie tylko łącznik między miejscowościami, ale także kluczowy czynnik wpływający na mobilność, rozwój gospodarczy oraz poprawę jakości życia mieszkańców. Odpowiedni standard techniczny dróg przekłada się na bezpieczeństwo i komfort podróży, redukcję kosztów eksploatacji pojazdów oraz korzyści dla środowiska. PARP już w czerwcu będzie prowadzić nabory, w ramach których lokalne władze będą mogły starać się o fundusze na rozbudowę i modernizację lokalnych dróg. Skorzystają na tym nie tylko mieszkańcy, ale i cały region Polski Wschodniej. Łączny budżet działania wyniesie prawie 2 mld zł – powiedział prezes PARP Dariusz Budrowski.

Nabór zgłoszeń rozpocznie się 14 czerwca 2023 r. i potrwa do 30 sierpnia 2023 r.

Więcej informacji dostępnych na stronie.

Instytucją odpowiedzialną za przeprowadzenie naboru jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

^[1] https://sjsutst.polsl.pl/archives/2010/vol67/013_ZN67_2010_BarcikCzech.pdf

^[2] https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/11304/1/H_Brandenburg_P_Sekula_Wplyw_infrastruktury_transportu_drogowego.pdf

^[3] https://www.batory.org.pl/upload/files/Polska%20sprawiedliwa%20komunikacyjnie.pdf

^[4] https://www.parp.gov.pl/component/content/article/83762:polska-wschodnia-z-kolejnym-programem-wsparcia-dla-regionu