4 kwietnia 2023
Zmiana pracy: skok na głęboką wodę czy wypłynięcie na szerokie wody z bojką ratowniczą u boku?
Udostępnij
Dr Monika Sońta, Akademia Leona Koźmińskiego
Do 2025 roku 50% obecnie pracujących osób będzie musiało zmienić zawód - oszacowało przed trzema laty Światowe Forum Gospodarcze (WEF - World Economic Forum) *. Przeglądamy trendy rozwojowe z ostatnich lat, szukając odpowiedzi na pytania, jak wspierać pracowników rozwojowo i jak samemu się rozwijać. Tymczasem uczenie się jest sytuacyjne i kontekstowe – ogólną ramę wypełniamy swoimi wnioskami i potrzebami. Stąd potrzeba autorefleksji i samoświadomości na temat tego, czego jeszcze nie potrafimy, a co zaczyna być wymagane w naszym zawodzie (albo w zawodzie, w którego stronę się kierujemy). Trendy, o których słyszymy, mogą nadawać kierunek i inspirować na tej drodze, ale to my podejmujemy decyzję o kierunku rozwoju.
Poniższe przemyślenia to nie trendy, a kilka perspektyw, które warto wziąć pod uwagę przy planowaniu kolejnej zawodowej zmiany:
- Rozwijaj się... z myślą o kolejnej roli. Zwiększaj swoją zatrudnialność (“employability”).
Wybieramy swoją ścieżkę rozwojową w danej firmie tak, aby w każdej następnej przyrost wiedzy też był wykorzystywany i budował naszą pozycję. Zamiast myśleć kategoriami formalnego planu rozwojowego tu i teraz, zaprojektujmy swój profil rozwojowy uwzględniający przyrost konkretnej wiedzy, umiejętności czy kompetencji, ale też tempo i styl, w jakim się uczymy. Pomyśl, czy to, czego teraz się uczysz, przyda się też w następnym miejscu pracy.
Nawet jeśli nie szukasz pracy, zrób rozeznanie w kompetencjach wymaganych na stanowiskach, które rozważasz w przyszłości. Sprawdź, czego ci brakuje, aby wiedzieć, co trzeba uzupełnić, żeby plany o nowych rolach zawodowych stały się realne.
Jeśli mówimy o indywidualnym pracowniku, przed wyborem szkolenia warto prześledzić wymagania na profil czy stanowisko, w którego stronę zmierzamy i traktować opis w ogłoszeniu o pracę jako listę kontrolną. Sprawdzajmy, czego “za chwilę” będziemy potrzebować. Jeśli chcesz pracować zdalnie, zrób rozeznanie w takich właśnie profilach i sprawdź, jakich kompetencji wymaga się na tych stanowiskach.
Jeśli mówimy o firmie i planujemy program rozwojowy, oprócz prześledzenia obecnego profilu rekrutacyjnego, warto spytać, w jakim kierunku zmienia się ten profil w całej branży, aby móc dopasować się do przyszłości. Sprawdzajmy, kogo będziemy potrzebować, aby realizować oczekiwane strategie biznesowe.
Dyskutujemy na temat tego, czy mamy rynek pracownika. Rozmawiamy o tzw. gig economy, czyli rynku zleceń, opartym na niezależnych wykonawcach (freelancing). Pojawiają się nowe modele, które zmieniają też postrzeganie pracy: ze stabilnej przynależności do jednej organizacji na pracę na wielu projektach jednocześnie. W tych ogólnych trendach warto odnaleźć swój styl pracy i popatrzeć na obecne aktywności jako coś, co zwiększa możliwości kolejnego zatrudnienia w dopasowaniu do twoich kompetencji i decyzji, określając przy tym, ile lojalności, na jakich warunkach chcesz dać od siebie
- Kondycja psychiczna twoim największym sprzymierzeńcem. Nauka wymaga energii.
Rozwój to wysiłek energetyczny – skupienie się na uczeniu, mobilizacja, aby oprócz tego, czym zajmujemy się zazwyczaj, dołożyć jeszcze więcej wysiłku po godzinach. Czas na aktywności rozwojowe zazwyczaj “wyszarpujemy” z innych zawodowych elementów dnia. Zadbaj o siebie, czyli o to, żeby fizycznie i psychicznie móc wejść w uczenie się. Są takie umiejętności, które trzeba przyswoić... i wtedy energii na naukę potrzebujesz więcej. Są też takie obszary, w których zanurzanie się po prostu sprawia przyjemność i wtedy przyswajanie nowych rzeczy jeszcze bardziej ładuje nasze akumulatory.
Nie zapomnij o celebrowaniu i “nagradzaniu się” za sukcesy i w jednym, i w drugim przypadku.
- Rozwijaj “intelektualną ciekawość”. Szukaj poczucia przyjemności w uczeniu się.
Teresa M. Amabile** w książce “The Progress Principle” promuje wpisywanie w naszą pracę małych inicjatyw, które wspierają budowanie zaangażowanego, kreatywnego miejsca pracy. To właśnie kreatywność, ciekawość intelektualna i pozytywne emocje budują motywację do rozwoju. Zastanów się, co Cię inspiruje biznesowo. Twórcy ideo*** zaproponowali prowadzenie “Dziennika Inspiracji”. Co by było pierwszym wpisem w twoim przypadku?
Dorośli uczą się poprzez odkrywanie siebie, tzw. self-discoveries. Po kilku wpisach/momentach refleksji nad tym, co cię inspiruje, zauważysz wzorzec, który jest twój - oparty na twoich doświadczeniach i oczekiwaniach, a nie o globalne trendy.
- Relacje łagodzą wysiłek uczenia się. Magia wspólnej nauki.
Nie uczymy się sami. Chcemy zderzać swoje myśli z innymi. Uczymy się w miejscach, w których są inne osoby, które lubimy i:
- z którymi możemy się porównać,
- z którymi możemy współpracować,
- od których możemy się uczyć.
W poszukiwaniu kolejnego wyzwania zawodowego lub rozwojowego, zadbaj o sprawdzenie, czy będziesz mieć okazję do współpracy z takimi osobami. Uczenie się jest dużo skuteczniejsze w społecznościach niż samemu.
I wracamy do punktu pierwszego, czyli do zatrudnialności. Rozwijaj swoją sieć kontaktów w taki sposób, żeby, kiedy już będziesz gotowy/a do zawodowej zmiany, okazało się, że już jesteś w tej sieci, że to “przebranżowienie” nie jest skokiem na głęboką wodę, ale wypłynięciem na szerokie wody z poczuciem, że masz przy sobie bojkę ratowniczą... albo całą sieć bojek.
*Raport ‘The Future of Jobs’ https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020/digest/ Data dostępu: 14.02.2023
**Amabile, Teresa M., and Steve J. Kramer. The Progress Principle: Using Small Wins to Ignite Joy, Engagement, and Creativity at Work. Harvard Business Review Press, 2011.
*** https://ideo.com/ Data dostępu: 15.02.2023