Pomiń nawigację

30 lipca 2021

Zezwolenie na pobyt i pracę cudzoziemca

Udostępnij

Powierzając wykonywanie pracy obywatelowi państwa trzeciego na terenie RP – zarówno w ramach umowy o pracę, jak również w ramach tzw. umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia, o świadczenie usług, o dzieło –  należy pamiętać przede wszystkim o tym, że zarówno pobyt, jak i praca cudzoziemca muszą być legalne. Nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi lub nielegalny pobyt cudzoziemca w Polsce stanowią wykroczenia. Sankcje za niedopełnienie obowiązków w obszarze legalizacji pracy i pobytu cudzoziemców są niekiedy bardzo dotkliwe.

Podstawowymi dokumentami legalizującymi pobyt cudzoziemca na terenie RP są:

  • wiza krajowa lub wiza Schengen,
  • paszport biometryczny dający obywatelom niektórych państw możliwość pobytu przez określony czas na terenie RP w ruchu bezwizowym,
  • zezwolenie na pobyt czasowy. 

Podstawowymi dokumentami legalizującymi pracę cudzoziemca na terenie RP są:

  • zezwolenie na pracę typu A, B, C, D, E, S,
  • oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy (dokument legalizujący pracę wydawany jedynie dla obywateli 6 państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy),
  • zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. 

Pobyt na podstawie niektórych rodzajów wiz (nie wszystkie wizy uprawniają cudzoziemca do uzyskania dokumentu legalizującego pracę i podjęcia pracy) i w ruchu bezwizowym obywateli niektórych państw (w każdym przypadku należy sprawdzić, czy ruch bezwizowy uprawnia do pobytu związanego z pracą) daje możliwość ubiegania się przez podmiot powierzający wykonywanie pracy o uzyskanie dokumentów legalizujących pracę. W tych przypadkach podjęcie legalnej pracy przez cudzoziemca wymaga co do zasady legitymowania się dwoma dokumentami: legalizującym pobyt oraz legalizującym pracę. Istnieją wprawdzie sytuacje, gdy cudzoziemiec zwolniony jest z konieczności posiadania dokumentu legalizującego pracę, jednakże są to sytuacje wyjątkowe i dotyczące nielicznej grupy osób.

Legalizacja pobytu i pracy w ramach jednej procedury

Jedynym z dokumentów legalizujących zarówno pobyt, jak i pracę cudzoziemca na terenie RP jest decyzja o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę. Zwykło się ją nazywać decyzją jednolitą, a to ze względu na jej charakter – legalność pobytu i pracy wynika z jednego dokumentu. W niniejszym artykule pojęcia: „decyzja o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę”, „zezwolenie na pobyt czasowy i pracę” i „decyzja jednolita” będą używane zamienne, gdyż dotyczą tego samego dokumentu. 

W polskim systemie prawnym kwestie związane z wydaniem decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca zostały określone w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. (t.j. z dnia 22 listopada 2019 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 35) o cudzoziemcach (dalej: Ustawa o cudzoziemcach). 

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest instytucją, której wprowadzenie wynikało przede wszystkim z konieczności implementacji dyrektywy 2011/98/UE. Dyrektywa ta nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia jednej, wspólnej procedury administracyjnej, jednak określenie przesłanek prawa materialnego pozostaje w gestii ustawodawcy krajowego. 

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest decyzją administracyjną, wydawaną:

  • przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca,
  • w postępowaniu administracyjnym, w którym stroną jest cudzoziemiec,
  • w postępowaniu, w którym pracodawca, pomimo braku formalnego przymiotu strony postępowania, odgrywa pewną rolę w tymże postępowaniu, co jest zrozumiałe, choćby z uwagi na to, że elementem decyzji jest zezwolenie na pracę na rzecz konkretnego pracodawcy. 

W decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wskazuje się:

  • okres ważności tego zezwolenia – decyzja wydawana jest maksymalnie na 3 lata,
  • podmiot powierzający wykonywanie pracy – konkretnego pracodawcę/zleceniodawcę, a w przypadku gdy cudzoziemiec będzie pracownikiem tymczasowym – także pracodawcę użytkownika;
  • stanowisko, na jakim cudzoziemiec ma wykonywać pracę;
  • najniższe wynagrodzenie, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku; w przypadku gdy wniosek oudzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę dotyczy pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy lub pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, w decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę najniższe wynagrodzenie wskazuje się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy lub przewidywanego okresu wykonywania zobowiązań wynikających z umowy,
  • wymiar czasu pracy; przy czym w przypadku umowy o pracę wskazuje się wymiar etatu, zaś przy tzw. umowie cywilnoprawnej (np. umowa zlecenia, o świadczenie usług, o dzieło) wskazuje się konkretną liczbę godzin w danej jednostce czasowej (np. 150 godzin miesięcznie),
  • rodzaj umowy, na podstawie której cudzoziemiec ma wykonywać pracę (umowa o pracę lub tzw. umowa cywilnoprawna: np. umowa zlecenia, umowa o dzieło); niekiedy przy umowie o pracę wskazany jest rodzaj umowy o pracę, np.: na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony, jednak należy wskazać, że nie jest to obligatoryjny element decyzji i wojewodowie odchodzą od praktyki zawierania tego elementu w treści decyzji.

W przypadku gdy w decyzji jednolitej wskazuje się kilka podmiotów powierzających wykonywanie pracy, warunki wykonywania pracy, o których mowa powyżej, określa się odrębnie dla każdego z tych podmiotów.

Zgodnie z art. 114 Ustawy o cudzoziemcach zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na terytorium RP jest wykonywanie pracy (rozumianej szeroko także jako świadczenie usług) oraz spełnione są łącznie następujące warunki:

1. cudzoziemiec posiada:

a) ubezpieczenie zdrowotne lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium RP – dokumentami potwierdzającymi spełnienie tego warunku mogą być comiesięczne dowody uiszczania ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS) przez pracodawcę (należy pamiętać, że w wielu przypadkach, w trakcie trwania procedury wydawania decyzji jednolitej cudzoziemcy pracują już na rzecz podmiotu, który jest wskazywany jako pracodawca w procedurze uzyskiwania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę) lub prywatnie wykupiona przez cudzoziemca polisa ubezpieczeniowa,

b) źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu – dokumentami potwierdzającymi spełnienie tego warunku może być: umowa o pracę, zaświadczenie od pracodawcy o zatrudnieniu itp. lub potwierdzenie z rachunku bankowego o zgromadzonej na nim odpowiedniej kwocie środków pieniężnych/oszczędności;

2. cudzoziemiec ma zapewnione na terytorium RP miejsce zamieszkania – dokumentami potwierdzającymi spełnienie tego warunku może być umowa najmu lokalu mieszkalnego, oświadczenie osoby mającej tytuł prawny do lokalu o możliwości zamieszkiwania przez pewien okres w tymże lokalu (należy pamiętać o praktycznych wymaganiach większości urzędów, aby umowa najmu czy inny dokument dający prawo do zamieszkania w lokalu miały pewien okres ważności od czasu jego złożenia do urzędu w ramach procedury uzyskiwania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę) lub zaświadczenie o zameldowaniu wydawane przez odpowiedni urząd miasta/gminy;

3. podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy – mowa tu o tzw. informacji starosty (potwierdzeniu wydawanym przez właściwy powiatowy urząd pracy, że pracy, nie może wykonywać bezrobotny zarejestrowany w tymże urzędzie pracy). Trzeba pamiętać, że wykazywanie tej okoliczności (brak konieczności przedkładania tzw. informacji starosty) nie dotyczy pewnych uregulowanych na podstawie przepisów szczególnych przypadków;

4. wynagrodzenie, które jest wskazane przez podmiot powierzający wykonywanie pracy nie jest niższe niż wynagrodzenie pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;

5. wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie jest niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę cudzoziemiec składa osobiście, nie później niż w ostatnim dniu jego legalnego pobytu na terytorium RP. W postępowaniu toczącym się przed właściwym wojewodą, w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, cudzoziemiec może być reprezentowany przez pełnomocnika. Niektóre dokumenty (jak choćby wniosek) muszą zostać podpisane przez cudzoziemca osobiście, nawet pomimo reprezentowania go w postępowaniu przez pełnomocnika.

Jeżeli termin na złożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy został zachowany i wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie:

  • wojewoda umieszcza w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy;
  • pobyt cudzoziemca na terytorium RP uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.

Instytucja tzw. stempla odgrywa istotą rolę w procesie związanym z legalizacją pobytu cudzoziemców w Polsce. Umieszczenie stempla w paszporcie oznacza, że pomimo upływu terminu ważności dokumentów pobytowych (wizy, pobytu w ruchu bezwizowym, poprzednio wydanej decyzji zezwalającej na pobyt czasowy) przebywanie na terenie RP cudzoziemca jest legalne. Mowa tu wyłącznie o legalności pobytu. Dla legalności pracy w okresie oczekiwania na wydanie decyzji jednolitej, konieczne jest co do zasady legitymowanie się przez cudzoziemca  dokumentem legalizującym pracę. Istnieją pewne wyjątki od powyższej zasady, umożliwiające cudzoziemcowi kontynuowanie pracy, pomimo upływu ważności jednego z dokumentów legalizujących pracę (oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy) w okresie oczekiwania na decyzję jednolitą.

Na przykład zgodnie z art. 88 za Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia z dnia 20 kwietnia 2004 r. (tj. z dnia 18 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1100) (dalej: Ustawa o promocji zatrudnienia), jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który zatrudniał cudzoziemca przez okres nie krótszy niż 3 miesiące w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, złożył przed upływem daty zakończenia pracy wskazanej w oświadczeniu wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla tego cudzoziemca na tym samym stanowisku na podstawie umowy o pracę, a wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach nie gorszych niż określone w oświadczeniu wpisanym do ewidencji oświadczeń uważa się za legalną od dnia upływu ważności tego oświadczenia do dnia wydania zezwolenia na pracę lub doręczenia decyzji odmownej w tej sprawie. Odpowiednio w przypadku wniosku cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu kontynuacji zatrudnienia u danego pracodawcy.

PRZYKŁAD:             

Firma ABC zrekrutowała do pracy pana Igora, obywatela Rosji. Przed powierzeniem wykonywania pracy cudzoziemcowi na podstawie umowy o pracę, firma ABC wystąpiła do Powiatowego Urzędu Pracy o wydanie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy na stanowisku sprzedawcy za wynagrodzeniem 3000 zł brutto miesięcznie. Pan Igor uzyskał w kraju pochodzenia wizę. Wiza ważna jest do 30.06.2021 r. Pan Igor przyjechał do Polski i 01.02.2021 r. rozpoczął pracę – dokumentem legalizującym jego pobyt była wiza, a legalizującym pracę – oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy. Po przepracowaniu pełnych trzech miesięcy, bez wykorzystywania urlopu bezpłatnego i innych niepłatnych przerw w zatrudnieniu, 01.06.2021 r. w okresie ważności wizy, pan Igor złożył wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę u tego samego pracodawcy, na tym samym stanowisku, z tym samym wynagrodzeniem. W dniu złożenia wniosku otrzymał stempel umieszczony w paszporcie. Pan Igor, do czasu uzyskania decyzji jednolitej, może legalnie wykonywać pracę na rzecz firmy ABC na warunkach określonych w oświadczeniu, jego pobyt w Polsce jest legalny. Pan Igor nie może jednak swobodnie podróżować w ruchu międzynarodowym w okresie oczekiwania na decyzję jednolitą, gdyż stempel w paszporcie uprawnia tylko do legalnego pobytu na terenie RP. 

Na podstawie decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę wydawana jest karta pobytu, która w okresie jej ważności, potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium RP oraz uprawnia, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy. Dodatkowo karta pobytu jest dokumentem pobytowym, który oprócz ważnej polskiej wizy krajowej, uprawnia jego posiadacza, do podróżowania po terytoriach innych państw członkowskich obszaru Schengen przez określony czas i po spełnieniu pewnych warunków.

Nieprawidłowe jest jednak przyjmowanie, że to karta pobytu jest dokumentem legalizującym pobyt i pracę cudzoziemca – dokumentem tym jest bowiem decyzja administracyjna o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę wydana przez właściwego wojewodę.

Karta pobytu wydana na podstawie decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę powinna zawierać adnotację: „dostęp do rynku pracy”. Niekiedy adnotacja ta jest interpretowana przez jej posiadaczy czy osoby trzecie jako nieograniczony dostęp do rynku pracy dla posiadaczy takiego dokumentu. Jest to interpretacja błędna. Zapisek ten oznacza tylko tyle, że cudzoziemiec ma możliwość wykonywania pracy (karta wydana na podstawie decyzji zezwalającej na pobyt i pracę), ale tylko dla i na rzecz podmiotu wskazanego w decyzji jednolitej. Dlatego tak istotne jest zweryfikowanie jeszcze przed zatrudnieniem dokumentu legalizującego pobyt, jakim jest decyzja, a nie sama karta pobytu.

Zmiana podmiotu powierzającego wykonywanie pracy po wydaniu decyzji udzielającej zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Zmiana podmiotu powierzającego wykonywanie pracy po wydaniu decyzji jednolitej w związku z pracą u poprzedniego pracodawcy, wiąże się co do zasady z koniecznością złożenia przez cudzoziemca nowego wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Nie ma możliwości zmiany decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę w przypadku zmiany pracodawcy. Przepisy prawa przewidują wprawdzie tryb zmiany decyzji jednolitej, ale dotyczy ona innych niż zmiana pracodawcy stanów faktycznych.

Przede wszystkim cudzoziemiec musi pamiętać o obowiązku poinformowania właściwego wojewody o zakończeniu pracy u pracodawcy, który w decyzji jednolitej wskazany jest jako podmiot, dla którego i na rzecz którego cudzoziemiec świadczy pracę. Obowiązek ten należy wykonać w ciągu 15 dni roboczych od dnia zakończenia pracy u poprzedniego pracodawcy. Zgodnie bowiem z art. 121 Ustawy o cudzoziemcach: Cudzoziemiec przebywający na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę zawiadamia pisemnie wojewodę, który udzielił tego zezwolenia, w terminie 15 dni roboczych, o utracie pracy u któregokolwiek z podmiotów powierzających wykonywanie pracy, wymienionych w zezwoleniu.

Dla zachowania legalności pobytu i braku konieczności opuszczenia terytorium RP, cudzoziemiec musi w ciągu 30 (trzydziestu) dni (kalendarzowych) od zakończenia pracy u poprzedniego pracodawcy złożyć nowy wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w związku z pracą u nowego pracodawcy. Nie ma znaczenia, że aktualnie posiadana przez niego decyzja oraz wydana na jej podstawie karta pobytu mają jeszcze termin ważności. Zgodnie z art. 101 pkt 1) Ustawy o cudzoziemcach zezwolenie na pobyt czasowy cofa się cudzoziemcowi, gdy ustał cel pobytu, który był powodem udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy. Skoro bowiem celem pobytu cudzoziemca jest praca dla i na rzecz konkretnego podmiotu, wymienionego w decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, to utrata pracy u tego pracodawcy (niezależnie od przyczyn) oznacza ustanie celu pobytu. Z uwagi jednak na to, że cudzoziemiec chce podjąć pracę u innego pracodawcy, a więc będzie miał nadal szeroko rozumiany cel pobytu związany z pracą, to – pod warunkiem spełnienia określonych wymogów – cudzoziemiec będzie mógł legalnie pozostać na terytorium RP. Zgodnie bowiem z art. 123 ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach przepisów o cofnięciu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie stosuje się w okresie 30 (trzydziestu) dni liczonych od dnia utraty pracy na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, wymienionego w zezwoleniu, jednakże pod pewnymi, szczegółowo określonymi warunkami:

1) jeżeli cudzoziemiec wykaże, że dopełnił obowiązku pisemnego powiadomienia wojewody, który udzielił tego zezwolenia, w terminie 15 dni roboczych, o utracie pracy u podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, wymienionego w zezwoleniu lub

2) jeżeli takie powiadomienie nie zostało doręczone wojewodzie z powodów niezależnych od cudzoziemca.

Wskazane regulacje obejmują więc cudzoziemca czasową ochroną przed cofnięciem mu zezwolenia na pobyt i pracę, po tym jak utracił pracę na rzecz pracodawcy wymienionego w decyzji jednolitej. Treścią tej ochrony jest zakaz zastosowania przepisów o cofnięciu zezwolenia, przez co należy rozumieć nie tylko wydanie decyzji o cofnięciu zezwolenia, ale też wszczęcie postępowania w tym przedmiocie. 

Warto podkreślić, że termin 30 dni jest liczony od dnia utraty pracy, przez co należy rozumieć dzień ustania stosunku pracy.

PRZYKŁAD:            

Pani Olena, obywatelka Ukrainy, 11.05.2021 r. otrzymała decyzję wydaną 04.05.2021 r. przez Wojewodę Małopolskiego o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę na terytorium RP do 03.05.2024 w celu wykonywania pracy dla i na rzecz pracodawcy ABC. 14.06.2021 pani Olena znalazła ogłoszenie o pracy w firmie XYZ i po pozytywnym przejściu procesu rekrutacyjnego, 21.06.2021 r. została jej zaproponowana oferta pracy w XYZ. Pani Olena w ABC miała miesięczny okres wypowiedzenia umowy o pracę. W tym czasie XYZ wystąpił o oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy, zgodnie z którym, pani Olena mogła rozpocząć świadczenie pracy na jego rzecz od 01.08.2021 r. Pani Olena została zatrudniona 01.08.2021 r. w XYZ. Pomimo tego że jej poprzednia decyzja o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, a także wydana na jej podstawie karta pobytu mają okres ważności do 03.05.2024 r., to pani Olena musi złożyć nowy wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w celu wykonywania pracy dla i na rzecz XYZ w 30 dni od dnia zakończenia pracy u pracodawcy ABC. Pani Olena musi również poinformować w 15 dni roboczych od dnia zakończenia pracy u poprzedniego pracodawcy o tym fakcie.

Podsumowując: po zmianie pracodawcy cudzoziemiec legitymujący się decyzją jednolitą wydaną w związku z pracą na rzecz poprzedniego pracodawcy zobowiązany jest łącznie do spełnienia obowiązków: powiadomienia właściwego wojewody w ciągu 15 dni roboczych od zakończenia pracy o tym fakcie, złożenia nowego wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w ciągu 30 dni kalendarzowych od zakończenia pracy.

Zmiana podmiotu powierzającego wykonywanie pracy w trakcie postępowania administracyjnego o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę

Często zdarza się, że po złożeniu przez cudzoziemca wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w związku z pracą u jednego podmiotu i w trakcie oczekiwania na wydanie decyzji jednolitej, cudzoziemiec decyduje się na zmianę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy. Wydanie decyzji dla i na rzecz podmiotu, który wskazany został w Załączniku 1 do wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę byłoby w takiej sytuacji nieracjonalne. Przepisy wprawdzie nie przewidują wprost procedury zmiany wniosku czy jego przekwalifikowania, jednak – jak pokazuje praktyka postępowań administracyjnych prowadzonych w tym zakresie – wojewodowie przyjmują możliwość złożenia do już zainicjowanej procedury o uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę pisma informującego o zmienionych okolicznościach faktycznych, zawnioskowanie o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę dla i na rzecz nowego (innego niż we wniosku) podmiotu powierzającego pracę wraz z nowo wypełnionym Załącznikiem 1. Rozwiązanie takie znajduje uzasadnienie prawne w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA), w szczególności w zasadzie prawdy obiektywnej i załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes stron postępowania. Ponadto, zgodnie z art. 10 KPA Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Skoro więc cudzoziemiec jako strona postępowania o wydanie decyzji jednolitej, może brać czynny udział na każdym etapie postępowania i wypowiadać się do zgłoszonych żądań, to przedstawienie przez niego nowych okoliczności i złożenie nowych dokumentów (Załącznik 1) powinno być wzięte pod uwagę. Niewątpliwie rozwiązanie takie jest racjonalne i pozwalające szybciej rozstrzygnąć sprawę i wydać decyzję zgodną z ostatecznym wnioskiem cudzoziemca. 

Z uwagi na brak jednoznacznej regulacji w tym zakresie, sytuacja ta winna być jednak każdorazowo skonsultowana z właściwym wojewodą (urzędem wojewódzkim) celem potwierdzenia poprawności przyjętego rozwiązania.

Kiedy trzeba składać nowy wniosek

Istnieje wiele sytuacji obligujących do złożenia nowego wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

Należą do nich m.in.:

  • Upływająca ważność wizy – cudzoziemiec posiadający wizę oraz dokument legalizujący pracę (zezwolenie na pracę, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy), chcąc przedłużyć legalność pobytu w Polsce, może najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu na podstawie wizy złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Stempel w paszporcie wraz z ważnym dokumentem legalizującym pracę pozwala na nieprzerwaną pracę (na warunkach określonych w tym dokumencie) i pobyt cudzoziemca na terytorium RP. Oczywiście cudzoziemiec może zalegalizować swój pobyt w takiej sytuacji także poprzez uzyskanie kolejnej wizy. Złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest jedną z opcji zalegalizowania pobytu w takiej sytuacji.
  • Upływający okres możliwości pobytu w ruchu bezwizowym (jedynie dla obywateli niektórych państw) – sytuacja analogiczna jak we wcześniejszym punkcie.
  • Upływająca ważność dotychczasowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, pomimo świadczenia pracy na rzecz tego samego podmiotu – prawo polskie nie zna instytucji przedłużenia decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę. W razie upływu ważności dotychczasowej decyzji jednolitej, cudzoziemiec zobowiązany jest złożyć, najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu, nowy wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (jeśli nie posiada innych tytułów prawnych legalizujących pracę i pobyt). Warto wskazać, że w przypadku gdy cudzoziemiec złożył wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt, o którym mowa w art. 114 ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach, w celu kontynuowania pracy u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku (i fakt ten został potwierdzony umieszczonym w dokumencie podróży stemplem wojewody), to zgodnie z art. 88g ust. 1b w zw. z art. 88g ust. 1a Ustawy o promocji zatrudnieniajego pracę na terytorium RP uważa się za legalną od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna. 
  • Planowana zmiana pracodawcy w sytuacji posiadania przez cudzoziemca decyzji jednolitej wydanej w związku z pracą u dotychczasowego pracodawcy – cudzoziemiec w sytuacji planowanej zmiany pracodawcy zobowiązany jest posiadać dokument zezwalający mu na pracę u nowego pracodawcy, po jego uzyskaniu i rozpoczęciu pracy u nowego pracodawcy, zobowiązany jest w ciągu 15 dni roboczych poinformować właściwego wojewodę, który udzielił tego zezwolenia, o utracie pracy u pracodawcy (pracodawców) wskazanego w decyzji jednolitej, a w okresie 30 dni kalendarzowych złożyć nowy wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w celu wykonywania pracy u nowego pracodawcy. W okresie oczekiwania na nową decyzję jednolitą i po otrzymaniu stempla w paszporcie, pobyt cudzoziemca jest legalny.

Wnioskowanie o zmianę decyzji

Decyzja jednolita może – pod pewnymi, szczegółowo określonymi warunkami – zostać zmieniona. Oznacza to brak konieczności składania nowego wniosku o wydanie nowej decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, a jedynie złożenie wniosku o zmianę dotychczasowej decyzji. 

Zgodnie z art. 120 Ustawy o cudzoziemcach zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może być w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, zmienione przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca. Dotyczy to w zasadzie dwóch sytuacji:

  • gdy cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę u innego pracodawcy użytkownika lub
  • gdy cudzoziemiec zamierza wprawdzie kontynuować pracę u dotychczasowego pracodawcy, ale na innych warunkach, w zakresie zmiany:
  1. stanowiska pracy;
  2. najniższego wynagrodzenia, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku;
  3. wymiaru czasu pracy;
  4. rodzaju umowy, na podstawie której cudzoziemiec ma wykonywać pracę.

Sytuacja opisana w punkcie 1) dotyczy pracy tymczasowej – w decyzji jednolitej wydawanej dla tego rodzaju przypadków wskazywana jest agencja pracy tymczasowej oraz pracodawca użytkownik; zmiana decyzji jednolitej w omawianym trybie może dotyczyć zmiany pracodawcy użytkownika; w części wskazania podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy wiąże się z wymogiem, by nowy podmiot miał status pracodawcy-użytkownika. 

Sytuacja opisana w punkcie 2) dotyczy zmiany warunków, które wskazane są bezpośrednio w treści decyzji.

PRZYKŁAD:            

Pani Olena, obywatelka Gruzji posiadająca decyzję jednolitą wydaną przez Wojewodę Śląskiego na pobyt czasowy i pracę na terytorium RP do 30.05.2023 r. w celu wykonywania pracy dla i na rzecz ABC na stanowisku: kasjer na podstawie umowy o pracę w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem nie niższym niż 3000,00 zł brutto miesięcznie oraz jej pracodawca chcą zmienić stanowisko pracy pani Oleny na kierownik sklepu. Pani Olena, chcąc rozpocząć wykonywanie pracy na nowym stanowisku musi złożyć wniosek o zmianę dotychczasowej decyzji i jeszcze przed rozpoczęciem pracy na zmienionym stanowisku uzyskać decyzję z wymienionym nowym stanowiskiem. Dopiero po otrzymaniu zmienionej decyzji i upływie ewentualnego terminu odwołania, pani Olena może rozpocząć pracę na stanowisku kierownik sklepu.

Zmieniona decyzja jest ważna w okresie ważności pierwotnej decyzji. 

Stroną postępowania w sprawie zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest wyłącznie cudzoziemiec.

Warte podkreślenia jest, że niektóre dane, które również widnieją na dokumencie decyzji o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi lub przejęcie pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę, lub przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, lub zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę – nie wymagają zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. 

Raz jeszcze należy podkreślić, że nie ma możliwości zmiany decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę w przypadku zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie (z wyjątkiem zmiany pracodawcy użytkownika).

W takiej sytuacji należy wystąpić z wnioskiem o wydanie nowej decyzji o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

Podsumowanie

Decyzja o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terenie RP, w szczególności dla cudzoziemców zamierzających pozostać w Polsce na dłuższy czas w związku z wykonywaniem pracy, jest szczególnie cenionym dokumentem. Zapewnia legalizację pracy i pobytu na dłuższy czas. Pamiętajmy jednak, że decyzja jednolita wydawana jest w związku z pracą u konkretnego, określonego w niej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy. Przy zmianie podmiotu powierzającego pracę, nawet decyzja wydana kilka dni wcześniej na inny (poprzedni) podmiot powierzający pracę, nie będzie mogła stanowić podstawy legalnego pobytu i pracy na rzecz innego podmiotu. W takiej sytuacji cudzoziemiec w konkretnych ustawowych terminach musi dokonać obowiązków informacyjnych i złożyć nowy wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

Należy wskazać, że niniejszy artykuł nie odnosi się w swej treści do szczególnych rozwiązań prawnych dotyczących cudzoziemców, a uregulowanych ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 2 marca 2020 r. z późn. zmianami (t.j. z dnia 16 października 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).

 


Agnieszka Dudzik

radca prawny, partner w kancelarii LAWBERRY Pietrzyk i Partnerzy Radcowie Prawni.

specjalizująca się w prawie gospodarczym, w tym gospodarczym procesowym oraz w sprawach z zakresu legalizacji pracy i pobytu cudzoziemców.

 

 

Zobacz więcej podobnych artykułów