Działalność przedsiębiorców w cieniu brexitu. Część II. Możliwe konsekwencje

W pierwszej części artykułu na temat brexitu zostało opisane, w jakich warunkach doszło do podjęcia decyzji o opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, a także to, na jakich zasadach Zjednoczone Królestwo może wystąpić ze struktur Wspólnoty. Z kolei w drugiej części podjęto próbę pokazania, jakie konsekwencje może mieć brexit w kilku wybranych obszarach.

Swobodny przepływ osób po brexicie

Delegowanie pracowników

Kwestia delegowania pracowników do innego kraju członkowskiego za sprawą ostatnich zmian prawnych jest gorącym tematem w środowisku przedsiębiorców. Mająca wejść w życie dyrektywa z 28 czerwca 2018 roku zmieniająca dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, wprowadza rozwiązania niekorzystne z punktu widzenia polskiej gospodarki, jak chociażby krótszy okres delegowania. Powstaje zatem pytanie, jak i czy w ogóle to zagadnienie będzie uregulowane w odniesieniu do pracowników delegowanych do Wielkiej Brytanii.

Dosyć jednoznacznie rysuje się najbliższa przyszłość prawa o pracownikach delegowanych, jeżeli wiążąca stanie się umowa o wystąpieniu, czyli nastąpi tzw. miękki brexit. W tym przypadku polskich przedsiębiorców w dalszym ciągu będzie obowiązywała dotychczasowa dyrektywa oraz przepisy transponowane do krajowych porządków prawnych, w tym polskie i brytyjskie z 1996 r. Pierwsze zmiany nastąpią z końcem lipca 2020 r., gdy wejdą w życie nowe przepisy ustalone przez wspomnianą znowelizowaną dyrektywę. Także Zjednoczone Królestwo będzie musiało dostosować własne ustawodawstwo do tych zmian, jako że w okresie przejściowym wiąże je prawo europejskie wraz z wprowadzonymi w tym czasie nowymi aktami prawa. Nie wiadomo, jaką formę współpracy w tym zakresie wybiorą władze UE i Wielkiej Brytanii z początkiem 2021 r., czyli wraz z końcem okresu przejściowego przewidzianego w umowie „rozwodowej” pomiędzy Wielką Brytanią a UE. Dodać należy, że wynegocjowana umowa o wystąpieniu przewiduje możliwość przedłużenia przez jej strony okresu przejściowego.

Znacznie trudniejsze do przewidzenia są realia „twardego” brexitu. Wiadomo, że w relacjach ze Zjednoczonym Królestwem nie będzie już obowiązywało prawo UE, w tym wspomniane wcześniej przepisy dotyczące delegowania pracowników. Jeden ze scenariuszy zakłada powrót do dawnych, zawartych przez niektóre kraje wspólnoty umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym, które częściowo regulują kwestie pracowników delegowanych[1]. Polska jednak dotychczas nie podpisała umowy o tym charakterze z Wielką Brytanią. W takim wypadku polscy pracownicy będą podlegali tym samym przepisom, którym podlegają pracownicy brytyjscy. Prawdopodobne jest także to, że UE oraz Wielka Brytania wypracują w krótkim czasie umowę ramową regulującą status pracowników drugiej strony na własnym terytorium. Z pewnością pracownicy i pracodawcy, których dotyczy ten problem, powinni uważnie śledzić rozwój wydarzeń związanych z brexitem i starać się przygotować na każdą ewentualność[2].

Zabezpieczenie społeczne osób pracujących na terenie Zjednoczonego Królestwa

Przy założeniu „miękkiego” brexitu, pracownicy, którzy rozpoczęli pracę na Wyspach przed końcem okresu przejściowego, będą podlegali tym samym regulacjom, które obowiązywały ich dotychczas. Trudno przewidywać, jakie będą długoterminowe rozwiązania w tym zakresie, tj. po negocjacjach w sprawie traktatu Wielka Brytania-UE, czyli po 31 grudnia 2020 r.

Znacznie trudniejsza stanie się sytuacja dla pracodawców i pracowników w przypadku braku ratyfikacji umowy brexitowej, kiedy to przestaną obowiązywać regulacje unijne dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Z dzisiejszego punktu widzenia jest to sytuacja niepewna. Na razie nie wiadomo, jakie podejście przyjmie w tej sprawie strona brytyjska. Możliwe, że ponownie zaczną obowiązywać bilateralne umowy dotyczące zabezpieczenia społecznego, zawierane między Wielką Brytanią a poszczególnymi państwami europejskimi. W kontekście polskim, jak i innych państw Europy Środkowej i Wschodniej, pojawia się jednak problem braku takich umów. Domyślnie w takiej sytuacji kwestia zabezpieczenia społecznego nie będzie w ogóle skoordynowana, a zatem pracownicy i pracodawcy będą podlegali dwóm krajowym systemom. To z kolei może rodzić poważne konsekwencje np. w postaci braku nabytego tytułu chociażby do świadczeń emerytalnych. Na wypadek zaistnienia tego scenariusza przedsiębiorcy powinni podjąć podstawowe kroki przygotowawcze, takie jak: identyfikacja potencjalnych sytuacji, w których konieczne będzie podwójne opłacanie składek, poznanie brytyjskiego systemu ubezpieczeń społecznych, analiza w zakresie obecnej liczby pracowników, ich wieku i innych aspektów, które należy wziąć pod uwagę redefiniując politykę kadrową swojego przedsiębiorstwa.

Prawo pobytu pracowników na terenie Zjednoczonego Królestwa

„Miękki” brexit zakłada okres przejściowy, dzięki któremu pracownicy i obywatele UE do końca 2020 r. będą mogli bez przeszkód korzystać ze swobody przepływu osób. Do tego terminu nie zostaną wprowadzone wymagania wizowe ani żadne obciążające procedury migracyjne[3].

Niepewna jest sytuacja pracowników w Wielkiej Brytanii w przypadku wyjścia bez umowy. W materiałach opublikowanych przez Komisję Europejską, organ ten wezwał wszystkie państwa członkowskie, aby w razie twardego brexitu respektowały dotychczasowe prawa obywateli brytyjskich już przebywających na ich terytorium. Istnieje zatem przypuszczenie, że władze brytyjskie będą stosowały analogiczne podejście do obywateli państw UE, o co apelowała Komisja[4]. Podróżujący mogliby przemieszczać się bezwizowo do 90 dni. Po tym czasie będzie już konieczne uzyskanie pozwolenia na pobyt[5]. Podejście strony brytyjskiej do tej kwestii nie jest jednak przesądzone ze względu na fakt, iż problem migracji jest w tym kraju bardzo gorący. W razie „twardego” brexitu, po 31 października 2019 r. nie można wykluczyć możliwości powstania bardziej restrykcyjnych regulacji.

Uznawanie kwalifikacji zawodowych

Wskutek „twardego” brexitu mogą występować problemy z wzajemnym uznawaniem kwalifikacji zawodowych. Uprawnienia do wykonywania zawodu wydane w jednym z 27 państw członkowskich mogą nie być respektowane przez władze brytyjskie. Możliwe jest także pojawienie się wymogu dostarczenia dodatkowych potwierdzeń ich posiadania. Warto zatem zadbać o to, aby przed 31 października 2019 r. uzyskać niezbędne kwalifikacje (lub ich uznanie) na terytorium Wielkiej Brytanii.

Jeżeli jednak zacznie obowiązywać umowa o wystąpieniu, to jej przepisy dążą do tego, aby „(…) brexit nie wpłynął na ważność kwalifikacji obywateli UE i obywateli Zjednoczonego Królestwa, którzy w chwili wygaśnięcia okresu przejściowego mieszkają legalnie w państwie przyjmującym, a już uprzednio uzyskali uznanie swoich kwalifikacji w tym państwie na mocy określonych uregulowań UE, oraz na ich prawo do wykonywania zawodu w tym państwie”[6].

Swobodny przepływ towarów

Kontrole graniczne i procedury celne

Podobnie jak w przypadku innych kwestii, także w przypadku kontroli celnych okres przejściowy pozwoli na dostosowanie się do przyszłych rozwiązań. Oznacza to, że zostaną utrzymane dotychczasowe zasady swobodnego przepływu towarów, które dzisiaj gwarantują obywatelom i innym podmiotom UE swobodę obrotu wewnątrz wspólnoty. Produkt dopuszczony do sprzedaży w jednym z państw członkowskich będzie mógł być bez przeszkód przemieszczany do Wielkiej Brytanii, podobnie jak w przypadku produktów z Wielkiej Brytanii zmierzających do Europy. Najprawdopodobniej po tym czasie (tj. po 31 grudnia 2020) kontrole graniczne będą prowadzone. Biorąc jednak pod uwagę zapowiedzi strony brytyjskiej i deklarowaną przez nią chęć ustanowienia warunków jak najbardziej zbliżonych do wolnego handlu, a także funkcjonującą od dawna swobodę przepływu towarów w UE, można oczekiwać, że ostateczny traktat normujący stosunki dwustronne będzie stwarzał dla przedsiębiorców bardzo przystępne ramy prawne działalności handlowej.

W razie „twardego” brexitu, kontrole graniczne będą prowadzone już od 31 października 2019 r. Państwa członkowskie będą wtedy zmuszone traktować Wielką Brytanię jako państwo trzecie, a zatem zastosowanie znajdą procedury właściwe dla obrotu z takimi partnerami. Towary będą podlegały sprawdzeniu ich zgodności pod względem celnym, weterynaryjnym, fitosanitarnym czy pod kątem bezpieczeństwa użytkowania. To niewątpliwie spowoduje utrudnienia komunikacyjne w obszarach przygranicznych[7]. Krajowa Administracja Skarbowa przygotowała dla eksporterów i importerów prowadzących działalność na rynku brytyjskim informacje o procedurach, które będą obowiązywały od 31 października 2019 r. w przypadku brexitu “twardego”.

Dla eksporterów i importerów, zgodnie z Unijnym Kodeksem Celnym, obejmują one obowiązek składania zgłoszenia celnego w związku z wywozem lub przywozem towarów na obszar UE, poprzedzony rejestracją w usłudze e-klient, a także wystąpieniem o nadanie numeru Economic Operator Registration Index (EORI). Należności celne będą naliczane tak, jak dla państwa trzeciego. Dodatkowo, importerzy staną przed koniecznością uzyskania pozwolenia celnego w przypadku niektórych grup towarów[8].

Źródłem, z którego przedsiębiorca może pozyskać informacje na temat unijnej taryfy celnej, jest wyszukiwarka Zintegrowanej Taryfy Wspólnot Europejskich (TARIC) dostępna pod adresem https://ec.europa.eu/taxation_customs/dds2/taric/taric_consultation.jsp?Lang=pl

Średnie unijne stawki celne dla niektórych grup produktów prezentują się następująco[9]:

Grupa towarów	Średnia stawka celna
Produkty pochodzenia zwierzęcego	15,7 %
Nabiał	35,4 %
Maszyny elektryczne	2,8 %
Owoce i warzywa	10,5 %
Wyroby cukiernicze	23,6 %

Żródło: Brexit. Co powinien wiedzieć przedsiębiorca?, broszura przygotowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z właściwymi ministerstwami i innymi urzędami centralnymi

VAT we wzajemnym obrocie po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE

Rozliczenia w zakresie podatku od towarów i usług po brexicie „twardym” ulegną istotnym zmianom. Przede wszystkim obrót towarami pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a UE-27 będzie stanowił inny przedmiot opodatkowania. Obecnie przedsiębiorcy w ramach UE rozliczają VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Po brexicie, obrót towarowy z Wielką Brytanią będzie traktowany jako import i eksport z i do państw trzecich. Wpłynie to między innymi na moment powstania obowiązku podatkowego. Przy imporcie obowiązek ten z reguły powstanie wraz z wprowadzeniem towaru na obszar celny UE, czyli przy dokonywaniu odprawy celnej, co oznacza konieczność jednoczesnej zapłaty podatku (państwa członkowskie mogą jednak zezwalać na rejestrowanie podatku VAT od importu w deklaracjach okresowych). W obrocie towarami według przepisów o WNT i WDT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż do 15 dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa towarów. W praktyce może to wpływać negatywnie na płynność finansową przedsiębiorstw[10]. Nie będzie możliwe również korzystanie z systemu sprzedaży wysyłkowej do i ze Zjednoczonego Królestwa[11].

Podatek VAT będzie należny przy imporcie według takiej stawki, jak przy dostawie danego typu towarów na terenie państwa członkowskiego. Jednocześnie należy pamiętać, że eksport z UE podlega stawce VAT 0 %. Eksporter musi jednak wykazać, że towar docelowo trafił do kraju nienależącego do UE. Zazwyczaj odpowiednim dokumentem jest poświadczenie wyprowadzenia poza obszar celny UE wydawane przez urząd celny wywozu.

Istotną zmianą w zakresie podatku VAT od świadczenia usług w przypadku „twardego” brexitu, może być obowiązek ustanawiania przedstawiciela podatkowego. Byłoby to konieczne, jeżeli między państwem trzecim a państwem unijnym, w którym powstał obowiązek podatkowy (i odwrotnie) nie istnieje żadne porozumienie dotyczące współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej. W takim wypadku art. 204 Dyrektywy VAT (Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej) dopuszcza możliwość wprowadzenia obowiązku ustanowienia dla podmiotów z takich państw przedstawicieli podatkowych w państwie, gdzie powstał obowiązek. To przedstawiciele będą wówczas zobowiązani do zapłaty podatku.

Zmian spodziewać się mogą także usługodawcy z sektora teleinformatycznego, którzy składają deklaracje przez system małych punktów kompleksowej obsługi (MOSS). Dotychczasowa procedura dla podatników mających siedzibę w państwie członkowskim nie będzie miała zastosowania na rzecz procedury dla podatników mających siedzibę w państwie trzecim.

Zmiany mogą zajść także w kwestii zwrotu podatku VAT. Do tej pory obowiązywała procedura odnosząca się do zwrotów między państwami członkowskimi. Po „twardym” brexicie może jednak mieć zastosowanie w odniesieniu do Wielkiej Brytanii zwrot taki, jak między UE a państwem trzecim. Podatnik, który w takim przypadku chce uzyskać zwrot, musi bezpośrednio zwrócić się do państwa, od którego żąda zwrotu, a nie jak poprzednio, gdy robił to za pośrednictwem państwa siedziby. Możliwe jest także wprowadzenie konieczności posiadania przedstawiciela podatkowego do odbioru zwrotu.

Wspólne oświadczenie wydane przez UE i Zjednoczone Królestwo[12] zawiera zapewnienie, że w okresie przejściowym przy czynnościach transgranicznych nadal będzie obowiązywać Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku ws. wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i zostaną zachowane dotychczasowe prawa i obowiązki podatników[13]. Warto mimo to zabezpieczyć się na wypadek wyjścia Zjednoczonego Królestwa bez umowy i m. in. gromadzić niezbędne dowody wymiany, aby móc wykazać, że nabycia lub dostawy w kierunku Wielkiej Brytanii, które rozpoczęte zostały przed brexitem kwalifikują się jako WDT lub WNT. To samo zalecenie dotyczy transgranicznego świadczenia usług w kierunku brytyjskim[14].

Dopuszczenie towarów do obrotu

Do momentu opuszczenia Unii lub do końca okresu przejściowego przedsiębiorców zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii będą w pełni obowiązywały wszystkie regulacje dotyczące oznakowania CE. Później jednak władze brytyjskie będą musiały dostosować swoje prawodawstwo tak, aby przedsiębiorcy z tego kraju mogli wprowadzać swoje towary na wspólny rynek. Zatem prawdopodobnie środowisko biznesowe nie odczuje zmian w kontekście regulacji oznakowania CE. Władze brytyjskie decydując się na wystąpienie z UE bardzo ograniczyły swój wkład w kształt przyszłego prawa o bezpieczeństwie produktów. Centrum prawodawstwa z tego zakresu pozostanie na kontynentalnej części Europy[15].

Pewnym utrudnieniem, przede wszystkim dla brytyjskich podmiotów, będzie wymóg korzystania z Jednostki Notyfikowanej ulokowanej na terytorium UE, gdy procedura oceny zgodności będzie wymagała jej udziału. W takim wypadku, w sytuacji gdy przedsiębiorstwo zarejestrowane w Londynie po okresie przejściowym lub po 31 października przy „twardym” brexicie będzie chciało wprowadzić na rynek hiszpański np. maszynę do produkowania materiałów pirotechnicznych, to przy przeprowadzaniu procedury zgodności nie będzie mogło korzystać z usług brytyjskich Jednostek Notyfikowanych, a wyłącznie tych, które są akredytowane w jednym z 27 państw członkowskich[16].

 Działalność firm transportowych na terenie Zjednoczonego Królestwa

W przypadku braku okresu przejściowego przewoźników drogowych po 31 października 2019 r. spotkają poważne utrudnienia. Przestaną bowiem obowiązywać certyfikaty kompetencji zawodowych dla przewoźników i spedytorów. Takie dokumenty wydane przez organy Zjednoczonego Królestwa nie będą miały mocy na terytorium UE. Prawdopodobnie także polskie (unijne) certyfikaty nie będą uznawane na terytorium brytyjskim. Ten sam mechanizm będzie miał zastosowanie także do świadectw kierowców (jeżeli kierowca jest obywatelem państwa trzeciego, czyli np. Ukrainy, aby wykonywać pracę w firmie transportowej na terenie UE, musi posiadać świadectwo kierowcy).

Wykonywanie przewozów międzynarodowych wymaga posiadania licencji wspólnotowej, wydawanej przez organ państwa członkowskiego, w którym zarejestrowany jest przewoźnik. Powstanie zatem problem dla przedsiębiorstw brytyjskich, polegający na konieczności zarejestrowania swojego przedsiębiorstwa w jednym z państw członkowskich i uzyskania licencji wspólnotowej. Niewykluczone, że na analogiczny problem natrafią podmioty z państw członkowskich wykonujące przewozy w Wielkiej Brytanii. Podobnie będzie przy licencjach na międzynarodowe przewozy osobowe autokarem i autobusem.

Powyższa sytuacja może doprowadzić do tego, że przewozy realizowane przez obie strony będą podlegały systemowi kwotowemu Międzynarodowego Forum Transportowego. Wykluczony jest także przy „twardym” brexicie przewóz kabotażowy, przynajmniej na terytorium któregokolwiek z państw UE-27. Przewoźnicy brytyjscy nie będą mogli zatem transportować towarów np. ze Szczecina do Wrocławia, tj. wewnątrz jednego kraju.

Wraz z momentem wystąpienia Wielka Brytania przestanie być objęta zakresem umowy INTERBUS z dnia 30 czerwca 2001 dot. międzynarodowego okazjonalnego przewozu pasażerów autokarami i autobusami[17].

Prawdopodobnie pod rządami prawa brytyjskiego, czyli przy założeniach scenariusza bezumownego opuszczenie UE, nie zmienią się wymogi dotyczące czasu pracy zawodowych kierowców. Obowiązywać będzie brytyjski akt prawny, który będzie dostosowany do norm unijnych[18].

Ochrona danych osobowych

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, znane powszechnie jako RODO, rozróżnia dwa obszary, w których następuje przetwarzanie danych, tj. Europejski Obszar Gospodarczy oraz państwa trzecie. Dla każdego z tych obszarów RODO przewiduje inny zakres obowiązków podmiotu przetwarzającego dane. W razie „twardego” brexitu, przedsiębiorcy z Polski w relacjach ze Zjednoczonym Królestwem teoretycznie będą musieli stosować przepisy o przetwarzaniu danych do państw trzecich. Przedsiębiorcy musieliby zatem korzystać z takich zabezpieczeń, jak mechanizmy certyfikacji, wiążące reguły korporacyjne, standardowe klauzule ochrony danych czy kodeksy postępowania. W sporadycznych przypadkach przekazywania danych do Zjednoczonego Królestwa (tj. państwa trzeciego), od wskazanych zabezpieczeń zastosowanie znajdą przewidziane przez rozporządzenie odstępstwa. Mowa chociażby o przekazaniu danych w oparciu o zgodę tego, czyje dane są przetwarzane.

Prawdopodobnie jednak kwestia przekazywania danych osobowych do Wielkiej Brytanii nie ulegnie zmianie, nawet w przypadku twardego brexitu. Biorąc pod uwagę fakt, że system ochrony danych osobowych w tym kraju jest co najmniej tak samo bezpieczny jak w innych państwach UE, to Komisja Europejska może na podstawie art. 45 RODO wydać zezwolenie pozwalające na swobodny transfer danych do tego kraju. W związku z tym administratorzy i przetwarzający dane nie powinni spodziewać się znaczących zmian w zakresie swoich obowiązków[19].

Zamówienia publiczne

Zmiany przewidywane są również w sferze zamówień publicznych w Unii Europejskiej. Jeżeli ziści się scenariusz „twardego” brexitu, to podmioty brytyjskie będą traktowane jak inne
z siedzibą w krajach trzecich, a czasem nawet w sposób mniej uprzywilejowany, gdyż
z niektórymi państwami trzecimi UE zawarła umowy otwierające rynek zamówień publicznych. Do takich umów zaliczyć można m.in. umowę o wolnym handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Republiką Korei. 

Jeżeli chodzi o zamówienia sektorowe, to zgodnie z Dyrektywą 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE, państwa członkowskie będą mogły odrzucać oferty firm brytyjskich, jeśli będą one w 50 lub więcej procentach składały się z produktów pochodzących z państw trzecich.

W przypadku wyjścia bez umowy, podmioty z Wielkiej Brytanii mogą także nie być dopuszczane przez państwa członkowskie do przetargów w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa.

Niedogodności spotkać mogą przedsiębiorstwa posługujące się certyfikatami bezpieczeństwa wydanymi w Zjednoczonym Królestwie, wymaganymi przy przetargach w państwach członkowskich. Od momentu opuszczenia UE przez Wielką Brytanię, państwa członkowskie mogą nie uznawać takich certyfikatów. W konsekwencji może to doprowadzić do sytuacji wykluczenia z rynku zamówień publicznych w państwach UE podmiotów, które nie posiadają tego typu dokumentów wydanych w krajach wspólnotowych[20].

Oczywiście, również w przypadku twardego brexitu nie jest wykluczone, podpisanie przez UE i Wielką Brytanię umowy regulującej zasady wzajemnego dostępu do rynków zamówień publicznych.

Udział Zjednoczonego Królestwa w programach UE

Zgodnie z art. 137 umowy o wystąpieniu, Wielka Brytania będzie uczestniczyła w implementacji wszystkich programów zawartych w wieloletnich ramach finansowych UE. Oznacza to, że w razie zaistnienia brexitu „miękkiego”, programy takie jak Horyzont 2020, COSME, Erasmus czy Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców będą finansowane ze środków europejskich w 2019 oraz 2020 roku.

Następstwem opuszczenia struktur unijnych bez ratyfikacji umowy o wystąpieniu będzie zakończenie finansowania z budżetu europejskiego projektów podjętych przez brytyjskie przedsiębiorstwa i instytucje. Nie musi to jednak być jednoznaczne z rezygnacją z uczestnictwa w programach. Rząd brytyjski zagwarantował, że nawet mimo wyboru opcji „no-deal”, środki na realizację programów będą zagwarantowane[21].

 

Filip Kolmus

Departament Wsparcia Przedsiębiorczości, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Artykuł pochodzi z Biuletynu Euro Info 6/2019

Przeczytaj więcej takich artykułów w strefie wiedzy PARP

Przeczytaj też: Działalność przedsiębiorców w cieniu brexitu, część I. Co może oznaczać wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE

---

[1]https://www.soposting-worker.com/en/Brexit-posting-of-foreign-workers-in-france/ (dostęp: 10.01.2019)

[2]https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=27e38a5a-4286-4f70-a00b-655130450a67 (dostęp: 10.01.2019)

[3]www.polishexpress.co.uk/kiedy-zakonczy-sie-swobodny-przeplyw-osob-jesli-nie-dojdzie-do-umowy-ws-Brexitu [dostęp: 10.01.2018]

[4] Z materiałów Komisji Europejskiej, Questions and Answers: the consequences of the United Kingdom leaving the European Union without a ratified Withdrawal Agreement (no deal Brexit), s.1 , dostępne pod adresem: https://ec.europa.eu/info/publications/factsheets-and-questions-and-answers_en(dostęp: 10.01.2019)

[5]http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-6402_en.htm   (dostęp: 10.01.2019)

[6] Materiał Komisji Europejskiej z 26 listopada 2018 r. Pytania i odpowiedzi – Prawa obywateli UE i obywateli Zjednoczonego Królestwa określone w umowie o wystąpieniu opublikowanej w dniu 14 listopada 2018 r., s.36

[7] Na podstawie materiałów Ministerstwa Spraw Zagranicznych BREXIT Co powinien wiedzieć przedsiębiorca? , dostępne na stronie: https://www.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/wiadomosci/prezentacja_broszury__Brexit__co_powinien_wiedziec_przedsiebiorca_(dostęp: 10.01.2019)

[8] Na podstawie: https://www.podatki.gov.pl/clo/Brexit/ (dostęp: 10.01.2019)

[9][9] Opracowanie własne na podstawie: BREXIT Co powinien wiedzieć przedsiębiorca?, https://www.gov.pl/documents/910151/911704/DSE_brexit_Broszura_Brexit.pdf/15bce72a-75c8-13c0-bd60-47c558654964

[10]https://www.rp.pl/VAT/302099982-Brexit-Konsekwencje-dla-polskich-firm.html(dostęp: 10.01.2019)

[11]Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE w dziedzinie podatku od wartości dodanej, materiały Komisji Europejskiej dostępne pod tym adresem: https://ec.europa.eu/info/Brexit/Brexit-preparedness/preparedness-notices_en#tradetaxud (dostęp: 10.01.2019)

[12]Joint statement from the negotiators of the European Union and the United Kingdom Government on progress of negotiation sunder Article 50 TEU on the United Kingdom’s orderly withdrawal from the European Union z 19 czerwca 2018 roku, https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/joint_statement.pdf(dostęp 10.01.2019)

[13]https://www.ashurst.com/en/news-and-insights/legal-updates/vat-after-Brexit/ (dostęp: 10.01.2019)

[14]Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE w dziedzinie podatku od wartości dodanej, materiały Komisji Europejskiej dostępne pod tym adresem: https://ec.europa.eu/info/Brexit/Brexit-preparedness/preparedness-notices_en#tradetaxud (dostęp: 10.01.2019)

[15]https://www.conformance.co.uk/31-featured-information/51-what-does-Brexit-mean-for-ce-marking (dostęp: 01.10.2019)

[16]https://www.Brexitlegal.com/2018/01/ce-marking-post-Brexit/(dostęp: 10.01.2019)

[17] Na podstawie: Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE w dziedzinie transportu drogowego z dnia 19 stycznia 2018, materiał przygotowany przez Komisję Europejską, dostępny pod adresem: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/road_transport_pl.pdf(dostęp: 10.01.2019)

[18]https://www.surreyandhampshirehgvtraining.co.uk/index.php/Brexit-worries-eu-driving-regulations/(dostęp: 10.01.2019)

[19]Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE dotyczące ochrony danych osobowych, materiały Komisji Europejskiej z dnia 9 stycznia 2018 r., dostępne pod adresem: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/data_protection_pl.pdf(dostęp: 15.01.2019)

[20]Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE w dziedzinie zamówień publicznych, materiał Komisji Europejskiej z 18 stycznia 2018 r., dostępny pod wskazanym adresem: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/public_procurement_pl.pdf

[21]https://www.gov.uk/government/publications/the-governments-guarantee-for-eu-funded-programmes-if-theres-no-Brexit-deal/the-governments-guarantee-for-eu-funded-programmes-if-theres-no-Brexit-deal(dostęp: 10.01.2019)